Kamillethee is iets wat je niet zomaar drinkt. Het hoort bij momenten waarop je een stap terugzet. Niet voor de smaak alleen, maar om wat het doet met je lijf. Je drinkt het niet voor de kick, maar voor de rust. Als het buiten stil is en je lichaam vraagt om zachtheid, dan weet je: dit is zo’n moment. Kamillethee geeft niet veel aandacht, maar wél veel terug.
Wat ik zelf zo waardeer aan kamille, is dat het niets forceert. Het schreeuwt niet. Geen opdringerige geur of uitgesproken smaak. Het is een kalme begeleider. Als je het laat trekken in heet water, komt er een lichte bitterheid los die je nergens anders vindt. Een bloemige achtergrond die net genoeg geeft om iets te zeggen, maar nooit te veel. Dat maakt het eerlijk. Eenvoudig. Precies goed.
En het gaat verder dan een kopje thee voor het slapengaan. Wie ermee werkt, ontdekt dat kamillethee in veel meer past. In de keuken, bij verzorging, in rustmomenten. Niet als luxeproduct, maar als vast onderdeel van je ritme. Kamille hoort erbij zoals een houten lepel bij een pan hoort. Gewoon vanzelfsprekend.
Kamillethee is wat mij betreft zo’n kruid dat je altijd op voorraad zou moeten hebben. Of je nu een stoombad nodig hebt, een dressing wilt maken, of even tot jezelf wilt komen, je kunt erop vertrouwen. Het groeit in je tuin of op je balkon, je droogt het, en je bent klaar. Geen verpakking, geen gedoe. Alleen jij en de bloemen.
Hoe gebruiken?
Veel mensen kennen kamillethee als warme drank. Logisch ook, want het is een makkelijke en zachte manier om het te gebruiken. Maar er zijn veel meer manieren waarop kamille zijn werk kan doen. In de keuken bijvoorbeeld kun je thee trekken van de bloemen en dat als basis gebruiken voor soep. Vooral heldere groentesoepen met venkel, bleekselderij of wortel worden zachter van smaak als je in plaats van water een infusie van kamille gebruikt.
Je kunt kamille ook gebruiken in een vinaigrette. Daarvoor trek je een sterk aftreksel en meng je dat met olijfolie, citroensap en een lepeltje honing. Die dressing is heerlijk bij salades met rucola, veldsla of stukjes peer. De geur van kamille geeft iets zachts aan het geheel, zonder dat het opvalt. Het is subtiel en precies daardoor zo waardevol.
In desserts is kamillethee ook goed bruikbaar. Je kunt bijvoorbeeld room infuseren met kamillebloemen voor panna cotta of ijs. Of voeg een beetje sterke kamillethee toe aan cakebeslag, samen met geraspte citroenschil. Het resultaat is een lichte, bloemige smaak die goed samengaat met fruit zoals abrikoos of appel.
Tot slot kun je kamillethee gebruiken om granen zoals couscous of bulgur te wellen. In plaats van heet water gebruik je dan een infusie van kamille. Dat geeft een fijne basis voor lichte gerechten, vooral als je werkt met gegrilde groenten, noten en verse kruiden. Het voegt een achtergrondlaag toe, zonder dat het aanwezig is.
Medicinale toepassingen
Kamillethee is al eeuwenlang een huismiddel. Niet omdat het ooit op de markt is gezet als ‘gezond’, maar omdat mensen merkten dat het werkt. Bij buikpijn, bij stress, bij verkoudheid. Het is geen wondermiddel, maar het helpt. En vaak is dat al genoeg.
Een van de bekendste toepassingen is bij slapeloosheid of spanning. Niet omdat het je bewustzijn uitschakelt, maar omdat het je helpt te ontspannen. Je ademhaling wordt rustiger, je spieren zakken iets in, en je hoofd komt tot stilstand. Als je dat moment voor het slapen goed benut, heb je daar veel baat bij.
Ook bij spijsverteringsproblemen wordt kamille vaak gebruikt. Denk aan gasvorming, krampen of een zwaar gevoel na het eten. De thee helpt om de darmen te kalmeren. Niet meteen, maar zachtjes. Vooral bij gevoelige darmen of prikkelbare maagklachten zie je effect als je het een paar dagen achter elkaar drinkt.
Er zijn ook uitwendige toepassingen. Je kunt een doek drenken in kamillethee en dat gebruiken als kompres bij eczeem, ontstekingen of lichte verbrandingen. Bij vermoeide ogen kun je afgekoelde thee gebruiken op watjes en die op je ogen leggen. Het ontspant de huid en verzacht roodheid.
Kamillethee bewaren
Gedroogde kamillebloemen bewaar je bij voorkeur in een goed afgesloten glazen pot. Zet die pot op een droge, donkere plek, zoals een keukenkastje. Zonlicht en lucht zijn de grootste vijanden van kruiden, dus zorg ervoor dat de pot altijd goed gesloten is.
Heb je verse bloemen geplukt? Dan kun je die een paar dagen in de koelkast bewaren. Leg ze dan op een stukje keukenpapier in een open bakje. Maar beter is om ze meteen te drogen, zodat je langer plezier hebt van de geur en werking. Verse kamille bederft namelijk snel.
Gemaakte kamillethee zelf kun je één dag in de koelkast bewaren. Na die tijd gaat de geur achteruit. Je kunt het restant gebruiken voor een dressing, een stoombad, of als spoeling voor je haar. Zo verspil je niets, en geef je je huid of voeding nog een laatste boost.
Invriezen
Kamillethee invriezen is vooral handig als je vaak kleine hoeveelheden nodig hebt. Giet de afgekoelde thee in een ijsblokjesvorm en vries die in. Daarna kun je de blokjes in een zakje of bakje bewaren in de vriezer. Zo heb je altijd een portie bij de hand.
De ijsblokjes kun je gebruiken voor stoombaden, gezichtstonic of om in sauzen of soepen te verwerken. Let wel: gebruik pure thee zonder toevoegingen. Geen honing of citroen, want dat verandert de smaak na ontdooien. Hou het puur, en voeg smaak pas later toe.
Als je de thee als drankje wilt gebruiken, giet dan kokend water over een blokje bevroren thee. Laat het even trekken, en je hebt opnieuw een warme kop. De smaak is iets milder dan verse thee, maar nog steeds goed bruikbaar.
Drogen
Kamillethee drogen is eenvoudig, maar vraagt aandacht. Pluk alleen de bloemhoofdjes, bij voorkeur in de ochtend als de dauw is verdampt. Leg ze op een theedoek op een goed geventileerde plek, uit direct zonlicht. Keer ze elke dag even om. Na drie tot vijf dagen zijn ze droog.
Je kunt ook een voedseldroger gebruiken. Stel die in op veertig graden Celsius en laat de bloemen langzaam drogen. Ze zijn klaar als ze knisperen tussen je vingers. Bewaar ze daarna meteen in een schone glazen pot.
In de oven drogen kan ook, maar pas op dat de temperatuur niet boven de vijftig graden komt. Laat de deur op een kier, en controleer regelmatig. Kamille verliest snel geur als het te heet wordt. Gebruik liever iets meer tijd en houd de kwaliteit hoog.
Alternatieven
Heb je geen kamille in huis, dan zijn er gelukkig alternatieven. Citroenmelisse is er een van. Het geeft een frisse, citrusachtige smaak en heeft ook een kalmerende werking. Vooral geschikt bij nervositeit of een onrustige maag.
Lindebloesem is een ander goed alternatief. Deze bloemen geven een zachte, honingachtige smaak aan thee. Ze werken rustgevend en zijn fijn bij verkoudheid of lichte hoofdpijn. Ook kinderen vinden de smaak vaak prettiger dan kamille.
Valeriaan is veel krachtiger. De geur is uitgesproken, maar de werking is sterk kalmerend. Gebruik dit alleen ’s avonds, want het kan je suf maken. De smaak is niet voor iedereen, dus je kunt het mengen met andere kruiden.
Voor gebruik in de keuken kun je denken aan lavendel. Die heeft een bloemige geur en werkt ontspannend. Vooral geschikt voor desserts, siropen of als dressing in combinatie met honing en citroen. Gebruik het met mate, want lavendel is sterk.
Kamillethee zelf is ook een prima vervanger voor kant-en-klare rustgevende mixen. Je weet wat erin zit, je kunt het zelf doseren, en het is vaak goedkoper. Geen toevoegingen, geen onduidelijke ingrediënten. Gewoon kamille, zoals het bedoeld is.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokWilhelmus Hengstmengel kent de keuken als zijn broekzak. Al meer dan vijftien jaar verdiept hij zich in alles wat met smaak te maken heeft. Niet alleen de grote lijnen, zoals verse groenten, rijpe vruchten of goed stuk vlees, maar juist ook de kleine dingen die vaak over het hoofd worden gezien. Kruiden. Specerijen. Noten en zaden. Die eenvoudige smaakmakers die, als je ze op het juiste moment gebruikt, een bord eten ineens tot leven kunnen wekken. Een handje geroosterde sesamzaadjes, een snufje gerookt paprikapoeder, of wat fijngemalen komijnzaad, dat soort details maken voor hem het verschil.
Wat hem drijft is zijn achtergrond als groenteboer. Daar heeft hij niet alleen geleerd om kwaliteit te herkennen, maar ook hoe je ingrediënten moet behandelen zodat ze niet alleen vandaag goed zijn, maar ook volgende week nog hun kracht behouden. Hij weet precies hoe je kruiden moet drogen zonder dat ze hun geur verliezen, of hoe je noten en zaden bewaart zodat ze knapperig blijven. Voor Wilhelmus is koken geen kwestie van dure spullen of ingewikkelde recepten, maar van aandacht, timing en het juiste gevoel voor smaak. En dat begint bij hoe je met je voorraadkast omgaat.
