Alfalfa is een tere kiemgroente die je steeds vaker terugziet in de keuken van mensen die van vers en puur houden. Het zijn de sprietjes van de luzerneplant, die al na een paar dagen ontkiemen en geoogst worden. Deze jonge kiemen zijn klein, lichtgroen en hebben een milde, ietwat nootachtige smaak. Ze worden vooral rauw gegeten en doen het goed in gerechten waarin je op zoek bent naar iets luchtigs en fris.
Wat deze kiemgroente zo aantrekkelijk maakt, is dat je het vrijwel overal bij kunt serveren. Het is niet dominant in smaak, maar juist verfijnd. Daardoor mengen de kiemen zich moeiteloos met andere ingrediënten zonder te overheersen. Veel mensen ontdekken het pas als ze op zoek gaan naar gezonde toevoegingen aan hun maaltijden. En wie het eenmaal in huis haalt, gebruikt het vaak dagelijks: op brood, in salades, of als topping op warme gerechten.
In mijn eigen keuken gebruik ik Alfalfa met regelmaat, vooral als ik licht wil koken. Je hoeft het niet te snijden of te koken, het is klaar voor gebruik zodra je het uit het bakje haalt. Dat maakt het een toegankelijke groente, ook voor wie geen tijd of zin heeft om uitgebreid te koken. En het mooie is: je kunt het zelfs zelf kweken in je vensterbank, zonder tuin of kas. Verser wordt het niet.
De Alfalfa die ik gebruik, komt vaak van mijn eigen kweek. Met een eenvoudig bakje en wat water heb je binnen een paar dagen een flinke portie klaarstaan. Wat mij betreft hoort het thuis in iedere keuken die graag werkt met levend, voedzaam voedsel. Niet als bijzaak, maar als volwaardige toevoeging.
Hoe gebruiken?
Alfalfa kun je in allerlei gerechten gebruiken. Het leent zich uitstekend voor op brood, zeker in combinatie met ei, kaas of tomaat. Door zijn fijne structuur en frisse smaak past het ook prima op een volkoren boterham met humus of tonijnsalade. Je hebt er maar een handje van nodig om het geheel nét even frisser te maken.
In salades is het een bekende gast. Je kunt het mengen met rucola, veldsla of babyspinazie, en combineren met radijs, komkommer of avocado. Omdat de smaak zacht is, vormt het een tegenhanger van sterkere smaken zoals feta of gegrilde groenten. Ook in aardappelsalades komt het goed tot zijn recht.
Sommige mensen gebruiken het zelfs in warme gerechten, maar altijd als laatste toevoeging. Bijvoorbeeld op een kom soep, vlak voor het serveren. Denk aan een heldere groentesoep of een Aziatisch getinte bouillon. Alfalfa geeft dan net dat beetje structuur en frisheid dat je anders mist.
Daarnaast kun je het ook gebruiken in wraps en pannenkoeken. Een groentewrap gevuld met Alfalfa, wortel, paprika en een beetje tahin is voedzaam én makkelijk mee te nemen. Of als topping op een pannenkoek met geitenkaas en walnoten. Zo geef je je maaltijd net even wat extra’s, zonder er veel moeite voor te hoeven doen.
Medicinale toepassingen
Alfalfa staat bekend om zijn hoge gehalte aan vitamines, waaronder vitamine K, C en A. Ook bevat het mineralen als calcium en ijzer. Dat maakt het tot een populaire toevoeging voor mensen die hun weerstand willen versterken. Omdat het rauw wordt gegeten, blijven alle voedingsstoffen optimaal behouden.
Daarnaast zou het helpen bij het verlagen van cholesterol. Er zijn aanwijzingen dat bepaalde stoffen in de kiemen invloed hebben op de vetstofwisseling. Ook bij vrouwen in de overgang wordt het soms ingezet vanwege de aanwezigheid van fyto-oestrogenen, plantaardige stoffen die de hormoonbalans kunnen ondersteunen.
Alfalfa heeft ook een lichte ontgiftende werking. Het stimuleert de spijsvertering en wordt door sommigen gebruikt als ondersteuning bij een detoxkuur. Niet als wondermiddel, maar als onderdeel van een gebalanceerd dieet. Door het regelmatig te eten, kun je het lichaam helpen bij het afvoeren van afvalstoffen.
Alfalfa bewaren
Verse Alfalfa moet je koel bewaren. De kiemen zijn kwetsbaar en drogen snel uit, dus het beste is om ze in de koelkast te leggen. Gebruik een goed afsluitbaar bakje of bewaar het in het bakje waarin je het gekocht hebt. Leg een vochtig stukje keukenpapier onderin om uitdroging te voorkomen.
Het is belangrijk dat je het niet te lang bewaart. De kiemen zijn vers het lekkerst en bevatten dan ook de meeste voedingswaarde. Eet ze bij voorkeur binnen drie tot vijf dagen na aankoop of oogst. Controleer bij het openen altijd of er geen schimmelvorming of slijmerigheid is ontstaan.
Als je deze kiemgroentefa zelf kweekt, oogst dan alleen wat je nodig hebt. Laat de rest doorgroeien tot je het wilt gebruiken. Zo blijft het verser dan wanneer je alles tegelijk oogst en bewaart. Zelf geoogste kiemen kun je op exact dezelfde manier bewaren als gekochte.
Invriezen
Alfalfa invriezen is mogelijk, maar niet ideaal. De structuur van de kiemen verandert bij het invriezen, waardoor ze slap en waterig kunnen worden na ontdooien. Toch kan het als noodoplossing dienen als je veel over hebt en niets wilt verspillen.
Om het in te vriezen, spoel je de kiemen kort af onder koud water en laat je ze goed uitlekken. Dep ze voorzichtig droog met een schone doek of keukenpapier. Verdeel ze in kleine porties en vries ze in een luchtdichte diepvriesdoos of vacuümzak in. Schrijf de datum erop, zodat je weet wanneer je ze hebt ingevroren.
Gebruik ingevroren Alfalfa alleen in warme gerechten zoals soep of stoofpot, waar de structuur minder belangrijk is. Ontdooien doe je bij voorkeur langzaam in de koelkast, of rechtstreeks toevoegen aan een warme bereiding.
Drogen
Drogen is een andere manier om Alfalfa langer te bewaren, maar vraagt iets meer tijd. De kiemen verliezen daarbij wel hun frisse smaak en sappigheid, maar blijven wel bruikbaar als kruidige toevoeging of garnering.
Om Alfalfa te drogen, spreid je de kiemen uit op een droge, schone doek of een droogrek. Laat ze op een warme, droge plek liggen met voldoende ventilatie. Dit kan enkele dagen duren. Keer ze af en toe om, zodat ze gelijkmatig drogen. Wanneer ze helemaal knisperdroog zijn, bewaar je ze in een afgesloten pot op een koele plek.
Je kunt ook een voedseldroger gebruiken. Stel deze in op ongeveer veertig graden en laat het rustig drogen tot hij bros is. Gedroogde Alfalfa kun je verkruimelen en gebruiken als topping over ovenschotels of door hartige muffins.
Alfalfa kweken
Alfalfa kweken is verrassend eenvoudig en kan gewoon op je aanrecht of vensterbank. Je hebt alleen een kiemschaaltje of pot nodig, wat water en natuurlijk het zaad. Gebruik bij voorkeur biologische zaden, zodat je zeker weet dat ze geschikt zijn voor consumptie.
Begin met het weken van de zaden. Doe ongeveer twee eetlepels Alfalfa-zaad in een kom en voeg ruim water toe. Laat dit acht tot twaalf uur weken. Giet daarna het water af en spoel de zaden goed. Plaats ze vervolgens in een glazen pot met een netje erop, of gebruik een speciaal kiemschaaltje.
Spoel de zaden twee keer per dag met schoon water en zet ze op een lichte plek, maar niet in direct zonlicht. Binnen drie tot vijf dagen zijn de kiemen klaar om geoogst te worden. Je herkent het moment aan de fijne witte worteltjes en de kleine groene blaadjes.
Oogsten doe je door de kiemen voorzichtig los te trekken. Spoel ze nogmaals af en laat ze goed uitlekken. Als je meer wilt kweken, kun je het proces steeds opnieuw herhalen. Met een klein voorraadje zaad en een beetje aandacht kun je zo het hele jaar door verse Alfalfa uit eigen keuken gebruiken.
Alternatieven
Als je geen Alfalfa in huis hebt, kun je prima variëren met andere kiemgroenten. Taugé is een bekend alternatief, al is de smaak iets uitgesprokener en de structuur knapperiger. Ook radijskiemen hebben een pittiger smaakprofiel, maar passen goed in salades en op brood.
Rucola is eveneens een goede vervanger, zeker als je op zoek bent naar iets fris met een beetje bite. De bladeren zijn wel groter en moeten vaak gesneden worden, maar de kruidige smaak heeft iets vergelijkbaars. Ook waterkers kan in sommige gerechten op dezelfde manier gebruikt worden.
Voor wie het vooral gebruikt omwille van de gezondheidsvoordelen, zijn jonge spinazieblaadjes of boerenkoolkiemen een alternatief. Deze zitten ook vol vitamines en passen goed in groene smoothies, salades of wraps. Let wel: de smaak is iets sterker.
Andersom kan Alfalfa ook een alternatief zijn voor andere kiemgroenten als taugé, mosterdkiem of broccoli-spruiten. Vooral in gerechten waarin je geen scherpe smaken wilt, maar juist iets zachts zoekt. Het is een fijne keus voor mensen die beginnen met kiemen en nog moeten wennen aan uitgesproken smaken.
Tot slot kun je Alfalfa ook zien als een alternatief voor kruidige toppings zoals bieslook of peterselie. In dat geval gebruik je het niet voor de smaak, maar voor het frisse effect en het gezonde accent. Zo blijft het een veelzijdige toevoeging aan bijna ieder gerecht.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokWilhelmus Hengstmengel kent de keuken als zijn broekzak. Al meer dan vijftien jaar verdiept hij zich in alles wat met smaak te maken heeft. Niet alleen de grote lijnen, zoals verse groenten, rijpe vruchten of goed stuk vlees, maar juist ook de kleine dingen die vaak over het hoofd worden gezien. Kruiden. Specerijen. Noten en zaden. Die eenvoudige smaakmakers die, als je ze op het juiste moment gebruikt, een bord eten ineens tot leven kunnen wekken. Een handje geroosterde sesamzaadjes, een snufje gerookt paprikapoeder, of wat fijngemalen komijnzaad, dat soort details maken voor hem het verschil.
Wat hem drijft is zijn achtergrond als groenteboer. Daar heeft hij niet alleen geleerd om kwaliteit te herkennen, maar ook hoe je ingrediënten moet behandelen zodat ze niet alleen vandaag goed zijn, maar ook volgende week nog hun kracht behouden. Hij weet precies hoe je kruiden moet drogen zonder dat ze hun geur verliezen, of hoe je noten en zaden bewaart zodat ze knapperig blijven. Voor Wilhelmus is koken geen kwestie van dure spullen of ingewikkelde recepten, maar van aandacht, timing en het juiste gevoel voor smaak. En dat begint bij hoe je met je voorraadkast omgaat.
