Tripel bier heeft een uitgesproken karakter. De smaak is vaak kruidig, krachtig en rijk aan mout, met een alcoholpercentage dat meestal tussen de 7 en 10 procent ligt. Dat maakt het tot een van de stevigere Belgische bieren. Tripel bier herken je aan de volle body, de fruitige aroma’s en een licht zoete afdronk. Niet iedereen weet dat dit type bier ook culinair breed inzetbaar is, niet alleen als drankje bij een stoofpotje.
Trappistenbrouwers en abdijen begonnen al in de middeleeuwen met het brouwen van zwaardere bieren voor speciale gelegenheden. Daaruit ontstond later de term ‘Tripel’, die verwijst naar een derde gisting of een derde moutgift. De naam klinkt klassiek, maar de toepassing is verrassend veelzijdig. Je kunt er mee koken, marineren of zelfs desserts mee maken.
Voor een kok is dit bier geen standaard ingrediënt. Toch zijn er volop mogelijkheden om het op te nemen in stoofgerechten, vleesmarinades of sauzen. Door zijn krachtige karakter voegt het echt iets toe. Zeker als je het combineert met sterke smaken zoals mosterd, kaas of wild. En zelfs in desserts met peer of appel komt het goed tot zijn recht.
De meeste mensen kennen het als iets voor bij het eten of voor een avondje in de zon. Maar wie wat verder kijkt, ontdekt dat dit bier net zo goed in de keuken thuishoort als in het glas. Mits met mate gebruikt, kan het smaken verdiepen en gerechten een nieuwe dimensie geven.
Hoe gebruiken?
Tripel bier kun je gebruiken in gerechten waar je anders wijn, fond of bouillon zou inzetten. Denk aan het afblussen van gebakken champignons, het aanmaken van een saus of het garen van vlees. Door de gisting en het hogere alcoholpercentage geeft het een diepe smaak. Bij rundvlees, speklappen of stoofpotten komt het mooi tot zijn recht. Laat het bier dan rustig inkoken, zodat de scherpe alcohol verdampt en alleen het aroma overblijft.
In salades kun je het inzetten als smaakcomponent in vinaigrettes. Meng bijvoorbeeld een eetlepel Tripel bier met witte wijnazijn, mosterd en koolzaadolie. De lichte zoetheid geeft balans in combinatie met bittere rucola of radicchio. Ook bij warme aardappelsalades kan een lepel bier verrassend lekker zijn. Gebruik het dan net als azijn of citroensap, maar met een andere diepte.
In soepen gebruik je het liever subtiel. Een scheutje bij een linzensoep of een pompoensoep met kerrie geeft een spannende twist. Ook bij uiensoep, als vervanger van een deel van de wijn, werkt Tripel bier uitstekend. Voeg het pas toe als de uien goed zijn gekarameliseerd en laat het langzaam meekoken.
Tot slot zijn er ook zoete toepassingen. Pocheren van peer in Tripel bier met kaneel en steranijs is een klassieker. In beslag voor pannenkoeken of cake geeft het een luchtigere structuur en een vleugje moutigheid. Gebruik dan niet te veel, maar vervang bijvoorbeeld 100 milliliter melk door bier.
Medicinale toepassingen
Er wordt vaak gezegd dat een klein glas ontspannend werkt. Dat heeft deels te maken met het alcoholgehalte, maar ook met de hop en kruiden die erin zitten. Hop werkt licht kalmerend en wordt soms gebruikt bij slaapproblemen. In Tripel bier is het gehalte hoger dan in standaard pils, waardoor het effect ook iets sterker is.
Sommige mensen gebruiken het bij verminderde eetlust. De bittere tonen kunnen het maagzuur stimuleren, waardoor de eetlust wordt opgewekt. Dit effect zie je ook bij andere bittere dranken zoals aperitieven en kruidendranken. Een kleine hoeveelheid kan dan net het verschil maken.
Er zijn ook aanwijzingen dat bepaalde gisten in Tripel bier bijdragen aan een gezonde darmflora, mits je kiest voor ongefilterd bier met nagisting op de fles. Die levende culturen kunnen een gunstige werking hebben op de spijsvertering. Natuurlijk is het geen medicijn, maar als onderdeel van een gebalanceerd dieet kan het bijdragen aan een gezond lichaam.
Tripel bier bewaren
Tripel bier is meestal ongefilterd en nagistend, wat betekent dat het na verloop van tijd nog verder ontwikkelt in smaak. Donker bewaren is belangrijk, liefst op een constante temperatuur tussen 10 en 15 graden. Zonlicht en temperatuurschommelingen kunnen de smaak beïnvloeden, dus een kelder of voorraadkast is ideaal.
Na opening blijft een fles bier nog een dag goed in de koelkast, mits afgesloten met een dop of stop. Toch is het aan te raden om een geopende fles binnen enkele uren op te drinken. De smaak verandert snel en de koolzuur verdwijnt. Wil je restjes gebruiken in de keuken? Bewaar ze dan maximaal 24 uur en gebruik ze voor sauzen of marinades.
Zelfgebrouwen Tripel bier kun je het beste bottelen in donkere flessen met stevige kroonkurken. Laat het bier na bottelen nog enkele weken nagisten bij kamertemperatuur, daarna bewaar je het koel en donker. Controleer wel regelmatig op overdruk of gisting.
Invriezen
Tripel bier invriezen is niet gebruikelijk, maar in sommige gevallen wel mogelijk. Bijvoorbeeld als je kleine hoeveelheden over hebt die je later in een saus wilt verwerken. Gebruik dan ijsblokvormpjes en giet het bier erin. Eenmaal bevroren, kun je de blokjes in een diepvrieszak bewaren.
Let op dat bier met koolzuur uitzet bij bevriezing. Vries het dus nooit in een gesloten fles of pot. Gebruik altijd open vormen en laat voldoende ruimte. Tripel bier bevat ook alcohol, waardoor het niet volledig bevriest zoals water. Het resultaat is een slush-achtig blokje dat prima werkt in warme gerechten.
Eenmaal ontdooid is het bier niet meer geschikt om zo te drinken, maar wel bruikbaar in marinades of stoofpotjes. Bewaar bevroren bierblokjes maximaal 3 maanden in een goed gesloten zakje of bakje, om smaakverlies en ijssmaak te voorkomen.
Mag je Tripel bier verhitten?
Ja, je mag Tripel bier verhitten, maar met aandacht. Door verwarming verdampt de alcohol en blijft de smaak over. Dit is ideaal voor sauzen of bij het stoven van vlees. Voeg het bier toe aan de pan en laat het langzaam inkoken tot het gewenste aroma ontstaat. Hoe langer je kookt, hoe minder bitter het zal smaken.
Verhitten doe je het liefst op middelhoog vuur. Begin met het aanfruiten van ui of knoflook, voeg dan Tripel bier toe, gevolgd door bouillon of room. Laat dit rustig sudderen. Bij snel koken of inkoken op hoog vuur kunnen de bitterstoffen te sterk naar voren komen, dus hou het vuur in toom.
Bij het bakken of grillen is het lastiger. Je kunt vlees vooraf marineren in Tripel bier, maar direct in een pan of oven verhitten met bier is risicovol omdat het snel verbrandt. Kies daarom liever voor nabehandeling: giet wat ingekookt bier over het vlees na het bakken.
Bij welke temperatuur kun je Tripel bier het beste drinken?
De ideale drinktemperatuur voor Tripel bier ligt tussen de 8 en 12 graden. Dat is warmer dan standaard pils, zodat de aroma’s zich beter ontwikkelen. Haal de fles ongeveer 10 tot 15 minuten voor het drinken uit de koelkast, of bewaar het in een kelder met constante temperatuur.
Bij te koude consumptie blijven veel aroma’s verborgen. Het bier smaakt dan vlak en de koolzuur domineert. Te warm is ook niet goed, dan vervliegt het koolzuur te snel en wordt het bier log en zwaar. Gebruik daarom een tulpglas of kelkglas dat de temperatuur iets langer vasthoudt.
Bij warme gerechten of kazen kun je het bier iets warmer serveren, rond de 12 graden. Dan past het mooi bij stevige smaken. Voor verfrissende momenten of zomerse avonden kun je het iets kouder drinken, maar laat het niet onder de 6 graden komen.
Alternatieven
Als je geen Tripel bier hebt, kun je kiezen voor een zwaar blond of een licht abdijbier met een soortgelijk alcoholpercentage. Deze bieren hebben ook een moutige basis en een kruidig karakter, maar zijn iets lichter van toon. Je verliest dan wel wat van de diepgang, maar het resultaat blijft smaakvol.
In gerechten kun je Tripel bier soms vervangen door droge witte wijn of lichte sherry, vooral als het gaat om sauzen of visgerechten. Let er wel op dat deze alternatieven minder zoet zijn, dus voeg eventueel een beetje honing of moutstroop toe om het verschil op te vangen.
Voor stoofgerechten is bruin bier of dubbelbier een goed alternatief. Deze zijn wat zwaarder, met meer karameltonen, en geven een aardse ondertoon aan het gerecht. Ze zijn minder fruitig dan Tripel bier, maar passen goed bij rundvlees of wild.
In vegetarische gerechten kun je in plaats van Tripel bier ook kiezen voor appelcider of perensap. Deze geven ook een zoet-fruitige toets, zonder alcohol, en kunnen mooi mengen met mosterd, room of noten.
Qua kruiden kun je in plaats van Tripel bier soms spelen met een combinatie van korianderzaad, sinaasappelschil en kardemom. Dat zijn kruiden die ook vaak in Tripel bier worden gebruikt. Daarmee kun je een vergelijkbaar smaakprofiel opbouwen zonder bier te gebruiken. Tripel bier op zich is ook weer een alternatief voor wijn, fond of bouillon in stoofpotten, sauzen of salades.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokWilhelmus Hengstmengel kent de keuken als zijn broekzak. Al meer dan vijftien jaar verdiept hij zich in alles wat met smaak te maken heeft. Niet alleen de grote lijnen, zoals verse groenten, rijpe vruchten of goed stuk vlees, maar juist ook de kleine dingen die vaak over het hoofd worden gezien. Kruiden. Specerijen. Noten en zaden. Die eenvoudige smaakmakers die, als je ze op het juiste moment gebruikt, een bord eten ineens tot leven kunnen wekken. Een handje geroosterde sesamzaadjes, een snufje gerookt paprikapoeder, of wat fijngemalen komijnzaad, dat soort details maken voor hem het verschil.
Wat hem drijft is zijn achtergrond als groenteboer. Daar heeft hij niet alleen geleerd om kwaliteit te herkennen, maar ook hoe je ingrediënten moet behandelen zodat ze niet alleen vandaag goed zijn, maar ook volgende week nog hun kracht behouden. Hij weet precies hoe je kruiden moet drogen zonder dat ze hun geur verliezen, of hoe je noten en zaden bewaart zodat ze knapperig blijven. Voor Wilhelmus is koken geen kwestie van dure spullen of ingewikkelde recepten, maar van aandacht, timing en het juiste gevoel voor smaak. En dat begint bij hoe je met je voorraadkast omgaat.
