Appelciderazijn is een bekend en veelzijdig ingrediënt dat in veel keukens niet mag ontbreken. Het is gemaakt van gefermenteerd appelsap en heeft een frisse, zure smaak die net iets zachter is dan gewone natuurazijn. Veel mensen waarderen het vanwege zijn typische smaak, maar ook vanwege de talloze toepassingen in de keuken en in huis. Wie zich ooit heeft verdiept in natuurlijke remedies, zal ongetwijfeld Appelciderazijn zijn tegengekomen.
Wat Appelciderazijn extra interessant maakt, is het productieproces. Eerst worden appels vermalen tot pulp, dan vergist tot alcohol, en daarna omgezet in azijn door natuurlijke bacteriën. Hierdoor behoudt het een milde fruitige ondertoon. Het wordt vaak ongefilterd verkocht, met de zogenaamde “moeder” nog aanwezig. Dat zijn natuurlijke bacterieculturen die bijdragen aan smaak en mogelijk ook aan gezondheidsvoordelen.
In de keuken wordt Appelciderazijn niet alleen gebruikt voor zijn zure toets, maar ook als smaakmaker met een zekere diepgang. Denk aan vinaigrettes, marinades en ingelegde groenten. Maar het gaat verder dan dat. Sommige mensen gebruiken het zelfs als onderdeel van schoonmaakmiddelen, of als glansspoelmiddel voor het haar. Het is dus veel meer dan alleen een flesje zuur.
Wie kiest voor Appelciderazijn kiest vaak ook bewust. Het past bij mensen die natuurlijk willen eten en koken zonder onnodige toevoegingen. Het feit dat het biologisch verkrijgbaar is en makkelijk te bewaren, maakt het alleen maar aantrekkelijker.
Hoe gebruiken?
Appelciderazijn kun je op allerlei manieren verwerken in gerechten. In een eenvoudige vinaigrette bijvoorbeeld, samen met een goede olijfolie, wat mosterd en een beetje honing. De azijn zorgt dan voor balans in smaak, vooral bij bittere sla zoals rucola of andijvie. In aardappelsalades of linzenschotels doet het het ook goed, omdat het net die frisse noot toevoegt die de rest van de ingrediënten omhoog tilt.
In warme gerechten kun je Appelciderazijn gebruiken om stoofpotten op te frissen, of om vlees mals te maken tijdens het marineren. Voeg een klein scheutje toe aan rode kool terwijl je het stooft, en je krijgt een diepere, vollere smaak. Ook in sauzen voor kip of varkensvlees komt het goed tot zijn recht. De zuurgraad snijdt door het vet en maakt het gerecht lichter.
Sommige mensen gebruiken de azijn ook in soep. Bijvoorbeeld een theelepel in een linzensoep vlak voor het serveren. Dat haalt de smaken op en maakt het geheel frisser. In koude soepen zoals gazpacho werkt het ook prima. Zelfs in groentesappen of smoothies kan een klein beetje van deze azijn zorgen voor extra pit, als je houdt van een lichte zuurheid.
Tenslotte kun je het ook gebruiken om groente in te maken. Denk aan plakjes komkommer, stukjes wortel of reepjes paprika. Meng de azijn met water, zout, suiker en kruiden en laat de groente hier enkele uren tot dagen in trekken. Je krijgt dan een frisse, zelfgemaakte groentepickle zonder kunstmatige toevoegingen.
Medicinale toepassingen
Appelciderazijn wordt al eeuwen gebruikt als huismiddeltje tegen allerlei kwaaltjes. Veel mensen drinken ’s ochtends een glas water met een eetlepel Appelciderazijn, in de hoop hun spijsvertering te ondersteunen of hun bloedsuikerspiegel te reguleren. Hoewel niet alles wetenschappelijk bewezen is, zijn er veel aanhangers die erbij zweren.
Bij lichte keelpijn of beginnende verkoudheid wordt het soms gemengd met warm water en honing om de keel te verzachten. De zure omgeving zou helpen om bacteriën te weren en de slijmvliezen te kalmeren. Sommige mensen gebruiken het ook als gorgelmiddel.
Daarnaast wordt het inwendig gebruikt om de zuurgraad in het lichaam te reguleren. Hoewel het zuur is van smaak, zou het na vertering juist basisch werken. Dat zou volgens sommigen helpen tegen spierpijn, vermoeidheid of gewrichtsklachten. Bij huidproblemen wordt het ook weleens verdund op de huid aangebracht.
Appelciderazijn bewaren
Je kunt Appelciderazijn eenvoudig bewaren op een donkere, koele plek zoals een keukenkast. Zolang de fles goed afgesloten is, blijft de kwaliteit lang stabiel. Doordat het zelf een conserveermiddel is, is het erg lang houdbaar, zelfs na opening.
Zorg er wel voor dat je de dop goed afsluit na gebruik. Zo voorkom je dat er onnodig lucht en vocht bij komt. Dit kan de geur en smaak beïnvloeden. Gebruik bij voorkeur een fles met een schroefdop in plaats van een kurk of losse dop.
Ongefilterde Appelciderazijn met ‘moeder’ erin kan na verloop van tijd wat troebel worden of kleine vlokken vormen. Dat is geen teken van bederf, maar juist van natuurlijkheid. Je kunt het rustig gebruiken, goed schudden voor gebruik is voldoende.
Invriezen
Appelciderazijn invriezen is niet gebruikelijk, maar het kan wel. Bijvoorbeeld als je grote hoeveelheden hebt en deze in kleine porties wilt bewaren. Gebruik hiervoor kleine ijsblokvormpjes of siliconenvormen. Vul ze voor driekwart en vries in.
Na bevriezing kun je de blokjes overdoen in een diepvrieszakje of bakje. Bewaar ze luchtdicht en gelabeld. Je kunt deze blokjes later gebruiken in soepen, stoofpotten of voor vinaigrettes. Ze verliezen bij invriezen wel wat geur, maar blijven bruikbaar.
Laat ingevroren Appelciderazijn altijd langzaam ontdooien. Leg de gewenste hoeveelheid in een kommetje op het aanrecht of in de koelkast. Verwarm het nooit rechtstreeks vanuit de vriezer, anders verdwijnt de smaak.
Kun je Appelciderazijn verhitten?
Appelciderazijn kun je verhitten, maar met mate. Verwarm je het te sterk of te lang, dan vervliegt een deel van de aroma’s en eigenschappen. Daarom wordt het vaak pas op het einde van een bereiding toegevoegd, om de smaak niet te verliezen.
Als je de azijn toch in een warm gerecht wilt gebruiken, doe dat dan bij voorkeur onder de 70 graden Celsius. Op die manier behoud je het meeste van het natuurlijke karakter. Voeg het bijvoorbeeld pas toe nadat je een saus van het vuur hebt gehaald.
Voor stoofpotten en marinades kun je het wel gebruiken tijdens langere garing, maar weet dan dat de scherpe smaak verzacht. Dat kan juist wenselijk zijn, afhankelijk van het gerecht. Bij saladedressings of koude toepassingen blijft het effect natuurlijk sterker.
Alternatieven
Als je geen Appelciderazijn in huis hebt, zijn er prima alternatieven. Witte wijnazijn is het meest neutraal van smaak en past in bijna elk recept waarin je normaal Appelciderazijn gebruikt. Het mist wel het fruitige karakter, maar geeft een vergelijkbare zuurgraad.
Citroensap is ook een mooi alternatief, vooral in salades en dressings. Het heeft een fris zuur profiel en past goed bij lichte gerechten. Let wel op dat citroensap een andere zuurgraad heeft en dus niet exact hetzelfde smaakeffect oplevert.
Balsamicoazijn kan gebruikt worden als vervanger in zoetere of warmere gerechten, vooral in stoofpotten of over gegrilde groenten. De smaak is dieper en iets zoeter. Gebruik wel wat minder, want balsamico is krachtiger.
Rijstazijn is lichter van smaak en wordt vaak gebruikt in Aziatische gerechten. Het kan een subtiele vervanger zijn in salades, vooral als je houdt van een zachtere zuurtegraad. Rijstazijn heeft minder bite, maar is wel aangenaam mild.
Appelciderazijn zelf is ook een alternatief voor andere soorten azijn. In recepten waar witte azijn te scherp is, kun je juist beter Appelciderazijn gebruiken voor een ronder resultaat. Ook als je geen citroen hebt voor een dressing, kan een scheutje uitkomst bieden.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokWilhelmus Hengstmengel kent de keuken als zijn broekzak. Al meer dan vijftien jaar verdiept hij zich in alles wat met smaak te maken heeft. Niet alleen de grote lijnen, zoals verse groenten, rijpe vruchten of goed stuk vlees, maar juist ook de kleine dingen die vaak over het hoofd worden gezien. Kruiden. Specerijen. Noten en zaden. Die eenvoudige smaakmakers die, als je ze op het juiste moment gebruikt, een bord eten ineens tot leven kunnen wekken. Een handje geroosterde sesamzaadjes, een snufje gerookt paprikapoeder, of wat fijngemalen komijnzaad, dat soort details maken voor hem het verschil.
Wat hem drijft is zijn achtergrond als groenteboer. Daar heeft hij niet alleen geleerd om kwaliteit te herkennen, maar ook hoe je ingrediënten moet behandelen zodat ze niet alleen vandaag goed zijn, maar ook volgende week nog hun kracht behouden. Hij weet precies hoe je kruiden moet drogen zonder dat ze hun geur verliezen, of hoe je noten en zaden bewaart zodat ze knapperig blijven. Voor Wilhelmus is koken geen kwestie van dure spullen of ingewikkelde recepten, maar van aandacht, timing en het juiste gevoel voor smaak. En dat begint bij hoe je met je voorraadkast omgaat.
