Aardappelsap is het sap dat je uit rauwe aardappelen perst. Het klinkt misschien ongebruikelijk, maar in traditionele huishoudens werd dit vroeger al lang gebruikt als huismiddeltje. Het is helder, licht troebel en heeft een zachte, iets aardse smaak. Als je aardappels eerst goed wast en dan raspt of perst, kun je dit sap eenvoudig zelf maken.
Wat veel mensen niet weten, is dat het sap van nature rijk is aan zetmeel, enzymen en antioxidanten. Het wordt daardoor niet alleen als voedingsmiddel gebruikt, maar ook als hulpmiddel bij allerlei kwaaltjes. Denk aan een brandend gevoel in de maag of een geïrriteerde huid. De toepassingen zijn verrassend breed en het is een sap dat je eigenlijk altijd wel zelf kunt maken met ingrediënten uit je voorraadkast.
In sommige kringen wordt het zelfs dagelijks op nuchtere maag ingenomen, omdat het spijsvertering zou bevorderen en maagzuur zou neutraliseren. Dat maakt het interessant voor mensen die liever natuurlijke middelen proberen, voordat ze naar medicijnen grijpen. De smaak is misschien even wennen, maar het effect spreekt sommige gebruikers duidelijk aan.
Het is tegenwoordig ook kant-en-klaar verkrijgbaar, vooral in natuurwinkels en reformzaken. Toch geven veel mensen de voorkeur aan zelfgemaakt sap, omdat je dan weet wat erin zit en dat het echt vers is. Wil je het gebruiken voor je gezondheid of in de keuken, dan is vers geperst altijd het krachtigst.
Hoe gebruiken?
Aardappelsap kun je op verschillende manieren gebruiken. Veel mensen drinken het puur, een klein glaasje per dag, liefst op een lege maag. Dat kan even wennen zijn qua smaak, maar als je het combineert met bijvoorbeeld wortelsap of een scheutje appelazijn wordt het zachter en aangenamer.
In de keuken wordt aardappelsap minder vaak toegepast, maar dat betekent niet dat het niet kan. In soepen en sauzen kun je het gebruiken als bindmiddel. Het zetmeel dat erin zit, zorgt voor een natuurlijke verdikking. Voeg het dan wel pas op het einde toe, om te voorkomen dat het zijn structuur verliest door verhitting.
Ook in koude gerechten zoals salades kan het een rol spelen. Denk bijvoorbeeld aan aardappelsalade, waar je een theelepel sap aan de dressing toevoegt voor extra body en binding. In combinatie met mosterd, azijn en olie werkt dat verrassend goed.
In smoothies en sapjes kun je het voorzichtig integreren. Meng bijvoorbeeld honderd milliliter aardappelsap met wortel, selderij en een klein beetje citroen. Zo krijg je een frisse, verteerbare drank die ook nog eens ondersteunend werkt voor maag en darmen.
Medicinale toepassingen
Aardappelsap staat bekend om zijn verzachtende werking op de maag. Mensen die last hebben van maagzuur, brandend maagzuur of lichte gastritis gebruiken het vaak als natuurlijk alternatief voor medicatie. Het zetmeel vormt een beschermend laagje op het maagslijmvlies, wat de klachten tijdelijk kan verlichten.
Daarnaast wordt het ingezet bij huidproblemen zoals eczeem of een onrustige huid. Het sap kan direct op de huid aangebracht worden, met een watje of in een kompres. Laat het even intrekken en spoel het daarna af met lauw water. De ontstekingsremmende eigenschappen zouden de huid kalmeren.
Tenslotte wordt het in de natuurlijke geneeskunde gebruikt om het lichaam te reinigen. Het zou helpen bij het ontgiften van lever en galblaas. Hoewel wetenschappelijk bewijs hiervoor ontbreekt, zijn er mensen die zweren bij een kuur van tien dagen waarbij ze dagelijks een klein glaasje drinken.
Aardappelsap bewaren
Als je zelf aardappelsap maakt, is het belangrijk om het snel te gebruiken. Het oxideert namelijk snel en verliest dan zijn voedingswaarde. Vers geperst sap is het krachtigst binnen het eerste uur.
Wil je het toch iets langer bewaren, giet het dan in een gesteriliseerde glazen fles en bewaar het in de koelkast. Sluit de fles goed af en schud het sap voor gebruik even op, want het zetmeel kan zich afzetten op de bodem.
Gebruik altijd een glazen fles met een goed sluitende dop. Kunststof flessen zijn minder geschikt, omdat ze geur en smaak kunnen vasthouden. Zorg ook dat je het sap koel en donker bewaart, idealiter op vier graden Celsius.
Invriezen
Aardappelsap kun je invriezen, al verandert de textuur na ontdooien een beetje. Giet het in kleine porties in ijsblokvormpjes of siliconen bakjes. Zo kun je telkens één blokje ontdooien wanneer je het nodig hebt.
Zodra het bevroren is, kun je de blokjes overbrengen naar een diepvrieszak of doos. Vergeet niet de datum erop te schrijven. Het sap is in de diepvries ongeveer twee maanden houdbaar.
Laat het sap langzaam ontdooien in de koelkast. Verwarm het niet in de magnetron, want dat breekt de enzymen af. Wil je het lauw gebruiken, doe dit dan au bain-marie of door er voorzichtig warm water aan toe te voegen.
Kun je Aardappelsap verhitten of verdunnen met warm water?
Aardappelsap kun je beter niet koken. Door verhitting gaan veel van de werkzame stoffen verloren, zoals vitamine C en enzymen. Als je het toch in warme gerechten wilt gebruiken, doe dat dan pas op het laatst en verwarm het niet boven de vijftig graden.
Wil je het verdunnen met warm water om de smaak aangenamer te maken, gebruik dan handwarm water, niet kokend. Meng één deel sap met één of twee delen water, roer goed en drink het langzaam op. Zo blijft het effect behouden en wordt het drinken minder intens.
Sommige mensen mengen aardappelsap met kamillethee of gemberthee, net warm genoeg om behaaglijk te drinken. Deze combinatie wordt vaak gebruikt bij maagklachten, omdat het zowel rustgevend als verzachtend werkt.
Alternatieven
Heb je geen aardappels in huis, dan kun je voor het gebruik in sapvorm denken aan wortelsap of selderijsap. Deze hebben vergelijkbare eigenschappen, vooral op het gebied van spijsvertering. Wortelsap is ook zacht voor de maag en bevat veel bètacaroteen.
Voor toepassingen in de keuken waar je het zetmeel van aardappelsap gebruikt, kun je maïzena of arrowroot als alternatief inzetten. Deze zorgen eveneens voor binding in soepen en sauzen, zonder de aardse smaak van aardappel.
In natuurlijke geneeskunde wordt soms koolzaadolie of lijnzaad als vervanger genoemd. Deze hebben een kalmerende werking op het maagdarmkanaal. Ook gemberwater is een goed alternatief voor een verzachtend drankje.
Heb je last van je maag en zoek je een natuurlijke oplossing, maar wil je geen aardappelsap gebruiken, dan kun je ook denken aan een thee van kamille of venkel. Deze zijn mild, rustgevend en veel gemakkelijker te verkrijgen.
Aardappelsap zelf is ook een alternatief voor melk of room in sauzen. Door zijn romige structuur en natuurlijke binding kun je het in sommige recepten gebruiken in plaats van zuivel. Het geeft een lichte, aardse toon zonder te overheersen.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokWilhelmus Hengstmengel kent de keuken als zijn broekzak. Al meer dan vijftien jaar verdiept hij zich in alles wat met smaak te maken heeft. Niet alleen de grote lijnen, zoals verse groenten, rijpe vruchten of goed stuk vlees, maar juist ook de kleine dingen die vaak over het hoofd worden gezien. Kruiden. Specerijen. Noten en zaden. Die eenvoudige smaakmakers die, als je ze op het juiste moment gebruikt, een bord eten ineens tot leven kunnen wekken. Een handje geroosterde sesamzaadjes, een snufje gerookt paprikapoeder, of wat fijngemalen komijnzaad, dat soort details maken voor hem het verschil.
Wat hem drijft is zijn achtergrond als groenteboer. Daar heeft hij niet alleen geleerd om kwaliteit te herkennen, maar ook hoe je ingrediënten moet behandelen zodat ze niet alleen vandaag goed zijn, maar ook volgende week nog hun kracht behouden. Hij weet precies hoe je kruiden moet drogen zonder dat ze hun geur verliezen, of hoe je noten en zaden bewaart zodat ze knapperig blijven. Voor Wilhelmus is koken geen kwestie van dure spullen of ingewikkelde recepten, maar van aandacht, timing en het juiste gevoel voor smaak. En dat begint bij hoe je met je voorraadkast omgaat.
