Amsoi

Amsoi is een groente die vooral geliefd is in de Surinaamse en Aziatische keuken. De bladeren zijn stevig en licht gekarteld, de smaak is licht bitter met een frisse ondertoon. Deze groente behoort tot dezelfde familie als paksoi en mosterdblad en wordt vaak bereid als onderdeel van een warme maaltijd. Wat veel mensen niet weten, is dat het ook prima rauw gegeten kan worden, bijvoorbeeld in een stevige salade.

In Nederland en België is de groente steeds beter verkrijgbaar, vooral bij de toko of op de markt. Je vindt het vaak in bosjes, met frisgroene bladeren die knisperen tussen je vingers. Versheid is belangrijk, want eenmaal verwelkt verliest de groente snel haar karakteristieke smaak en textuur. Wie van een pittige, aardse groentesmaak houdt, vindt in amsoi een ideale aanvulling voor wokgerechten of stoofpotten.

Het fijne is dat je er in de keuken vele kanten mee op kunt. Je kunt het bakken, koken, stoven of roerbakken. En juist door die veelzijdigheid past het bij allerlei soorten gerechten: van een eenvoudig rijstgerecht tot een kruidige curry. Zelfs als toevoeging aan soep zorgt amsoi voor een verrassend effect.

Wat deze groente extra aantrekkelijk maakt, is dat je hem ook zelf kunt kweken. Zowel in een moestuin als in een pot op het balkon doen de planten het uitstekend. Wie graag met verse groenten werkt en zelfvoorzienend wil zijn, vindt in deze groente een interessante keuze die niet veel zorg vraagt, maar wel veel smaak oplevert.

Hoe gebruiken?

Amsoi is op z’n best wanneer je hem kort en krachtig bereid. In de Surinaamse keuken zie je vaak dat amsoi met ui, knoflook en een beetje peper wordt gesmoord. Dit geeft een zachte, bijna romige textuur met behoud van de typische bite. Een klassieker is amsoi met zoutvlees, spek of gerookte kip: stevig eten dat je lichaam warm houdt. Je kunt het gewoon in een pan bakken met olie, een snuf zout en eventueel wat bouillonpoeder of maggi.

Rauw gebruiken kan ook, al is dat iets minder bekend. De jongste blaadjes zijn het meest geschikt voor salades. Snij ze fijn en meng ze bijvoorbeeld met komkommer, geraspte wortel, sesamolie en een scheutje rijstazijn. Zo ontstaat er een knapperige salade met een licht pittige smaak. Ook in wraps of op een broodje falafel werkt de groente verrassend goed als frisse tegenhanger van warme of vette componenten.

In soepen komt het tot zijn recht als je hem pas op het laatst toevoegt. Door de bladeren pas in de laatste minuten van het koken erbij te doen, behouden ze hun structuur en geven ze toch smaak af aan de bouillon. Denk aan kippensoep, noedelsoep of zelfs een pittige linzensoep waarin amsoi een fris accent aanbrengt.

Tot slot kun je deze groente ook verwerken in omeletten of roereieren. Snij de blaadjes fijn en voeg ze toe aan losgeklopt ei, samen met lente-ui en eventueel wat sambal. In een paar minuten heb je een voedzaam ontbijt of lunchgerecht dat voedt én smaakt.

Medicinale toepassingen

Amsoi bevat veel vitamine C en is rijk aan calcium, ijzer en antioxidanten. Hierdoor ondersteunt het het immuunsysteem en draagt het bij aan sterke botten en een goede bloedaanmaak. Wie regelmatig amsoi eet, profiteert bovendien van de vezels die de spijsvertering op gang helpen en bijdragen aan een gezonde darmwerking.

Door de aanwezige bitterstoffen wordt het in de natuurgeneeskunde soms ingezet om de leverfunctie te stimuleren. Ook bij lichte maagklachten of een opgeblazen gevoel kan deze groente verlichting geven, juist doordat hij rijk is aan chlorofyl en een reinigend effect heeft op het lichaam.

Daarnaast zijn er aanwijzingen dat regelmatige consumptie kan bijdragen aan het verlagen van de bloeddruk. De combinatie van kalium en magnesium maakt dat de bloedvaten ontspannen, wat gunstig is voor de bloedsomloop.

Amsoi bewaren

Verse amsoi is het lekkerst als je hem dezelfde dag nog verwerkt, maar bewaren kan ook. Laat de bladeren niet nat worden en bewaar ze bij voorkeur in een open papieren zak of losjes verpakt in een theedoek in de groentelade van de koelkast. Zo blijven ze knapperig en vers.

Je kunt het ook in een plastic zak bewaren, maar zorg er dan voor dat er wat lucht bij kan en dat je het vocht af en toe uit de zak schudt. Te veel condens zorgt ervoor dat de blaadjes slap worden en sneller bederven. Idealiter eet je de groente binnen drie dagen op na aankoop.

Als je grotere hoeveelheden hebt gekocht of zelf geoogst, kun je amsoi prima invriezen of drogen. Daarmee verleng je de houdbaarheid zonder al te veel verlies van smaak of voedingswaarde.

Invriezen

Wil je amsoi invriezen, dan begin je met goed wassen. Laat de bladeren daarna goed uitlekken of dep ze droog. Snij de groente vervolgens in grove stukken. Blancheer de stukken een halve minuut in kokend water met wat zout. Giet af en koel ze meteen terug in ijswater.

Laat de geblancheerde groente goed uitlekken en verdeel het over diepvriesbakjes of -zakken. Label met datum en inhoud. In de vriezer blijft het ongeveer acht tot tien maanden goed. Let erop dat je het invriest in porties die je in één keer kunt gebruiken, want ontdooide amsoi kun je niet opnieuw invriezen.

Ontdooi bevroren amsoi bij voorkeur langzaam in de koelkast of voeg het direct bevroren toe aan warme gerechten. Het is ideaal voor stoofschotels, soep of rijstgerechten.

Drogen

Drogen van amsoi is minder gebruikelijk, maar zeker mogelijk. Was de bladeren en droog ze goed af. Snij ze in repen en leg ze op een droge doek of op bakpapier in een goed geventileerde ruimte. Keer ze dagelijks om en laat ze drogen tot ze knisperend aanvoelen.

Je kunt ook een voedseldroger gebruiken. Stel deze in op ongeveer 40 graden Celsius en laat de groente een paar uur drogen, afhankelijk van de dikte van de bladeren. Gedroogde amsoi bewaar je luchtdicht in een glazen pot, op een donkere, koele plek.

Gedroogde amsoi kun je toevoegen aan bouillons, soepen of kruidige roerbakgerechten. De smaak is dan iets geconcentreerder, wat een mooie aanvulling geeft op andere smaken in het gerecht.

Amsoi kweken

Amsoi kweken is verrassend eenvoudig. Je hebt er geen grote tuin voor nodig, een balkon of zelfs een vensterbank op het zuiden kan al genoeg zijn. Kies een goed doorlatende potgrond en zorg voor een ruime pot of bak met minimaal twintig centimeter diepte. Zaai in het voorjaar of vroege zomer.

Zaai de zaden ongeveer één centimeter diep en houd de aarde vochtig. De eerste blaadjes verschijnen meestal binnen een week. Als de plantjes vier tot vijf blaadjes hebben, kun je ze uitdunnen of verplaatsen naar een grotere pot of direct in de volle grond zetten.

Zorg dat de amsoi genoeg zonlicht krijgt. Minimaal vijf uur zon per dag is ideaal. Geef regelmatig water, maar vermijd dat de wortels constant in natte grond staan. De bladeren groeien snel en kunnen vaak al na vier tot zes weken geoogst worden.

Oogsten doe je door de buitenste bladeren af te snijden, zodat de plant in het midden kan doorgroeien. Zo kun je meerdere keren van dezelfde plant oogsten. Let goed op slakken, want die zijn dol op de jonge blaadjes.

In de nazomer of vroege herfst kun je nog een tweede ronde zaaien. Zo heb je een frisse groente tot aan het begin van de winter. Bij zachte winters kan amsoi zelfs buiten overwinteren als je de planten goed afdekt met vliesdoek of stro.

Alternatieven

Als je geen amsoi kunt vinden, zijn er gelukkig genoeg alternatieven die qua smaak of structuur in de buurt komen. Mosterdblad is een bekende vervanger. Het heeft een vergelijkbare pittige smaak en structuur, en wordt ook veel in Aziatische gerechten gebruikt.

Paksoi is iets milder, maar qua bladstructuur en bereidingswijze goed te vergelijken. Het is overal goed verkrijgbaar en kan op vrijwel dezelfde manier worden klaargemaakt als Amsoi. Voor een meer uitgesproken smaak kun je ook rucola gebruiken, met name in salades of als garnering.

Spinazie is een zachter alternatief, maar werkt prima als je op zoek bent naar een neutrale groente die je snel kunt wokken of smoren. De smaak is anders, maar de textuur is na bereiding redelijk vergelijkbaar, zeker in warme gerechten.

Amsoi zelf is weer een goed alternatief voor andere bladgroenten wanneer je juist wat meer karakter in je gerecht wilt. Denk aan stamppot met amsoi in plaats van boerenkool, of een hartige taart met amsoi in plaats van snijbiet.

Tot slot kun je voor de echte liefhebber ook experimenteren met wilde bladgroenten zoals paardenbloemblad of jonge brandneteltoppen. Deze moeten wel kort gekookt worden, maar geven een krachtige smaak aan gerechten die anders wat vlak zouden blijven.

Wilhelmus Hengstmengel

Auteur en kok

Wilhelmus Hengstmengel kent de keuken als zijn broekzak. Al meer dan vijftien jaar verdiept hij zich in alles wat met smaak te maken heeft. Niet alleen de grote lijnen, zoals verse groenten, rijpe vruchten of goed stuk vlees, maar juist ook de kleine dingen die vaak over het hoofd worden gezien. Kruiden. Specerijen. Noten en zaden. Die eenvoudige smaakmakers die, als je ze op het juiste moment gebruikt, een bord eten ineens tot leven kunnen wekken. Een handje geroosterde sesamzaadjes, een snufje gerookt paprikapoeder, of wat fijngemalen komijnzaad, dat soort details maken voor hem het verschil.

Wat hem drijft is zijn achtergrond als groenteboer. Daar heeft hij niet alleen geleerd om kwaliteit te herkennen, maar ook hoe je ingrediënten moet behandelen zodat ze niet alleen vandaag goed zijn, maar ook volgende week nog hun kracht behouden. Hij weet precies hoe je kruiden moet drogen zonder dat ze hun geur verliezen, of hoe je noten en zaden bewaart zodat ze knapperig blijven. Voor Wilhelmus is koken geen kwestie van dure spullen of ingewikkelde recepten, maar van aandacht, timing en het juiste gevoel voor smaak. En dat begint bij hoe je met je voorraadkast omgaat.

 https://www.aromaris.nl