Gemberthee is een warme drank die je niet alleen verwarmt van binnen, maar ook een rustgevend ritueel kan zijn in de ochtend of aan het einde van de dag. Het maken van een kop gemberthee begint vaak simpel: een stukje verse gember, wat heet water, en even laten trekken. Maar wat deze thee bijzonder maakt, is de manier waarop hij je lichaam prikkelt. Gemberthee laat zich niet dwingen, die moet je ervaren, proeven, voelen.
Wie eenmaal gewend raakt aan de pittige, licht scherpe smaak van gember in warm water, wil vaak niet meer terug. Het heeft iets aards, iets puur, iets wat in de winter net zo goed past als op een frisse lenteochtend. In veel culturen wordt gember al eeuwenlang gebruikt om thee van te zetten, en met goede reden. Het is geen hype, maar een traditie die steeds opnieuw haar nut bewijst.
Je kunt eindeloos variëren met gemberthee. Een schijfje citroen erbij, een takje verse munt, of een kneepje honing. Sommigen koken de gember in water om de smaak sterker te maken, anderen laten het rustig trekken om een mildere versie te krijgen. Alles is goed, zolang je maar luistert naar je eigen smaak en behoefte op dat moment.
Wat deze thee zo geliefd maakt, is dat het weinig nodig heeft. Geen ingewikkelde apparaten, geen dure ingrediënten, enkel gember en water. En toch geeft het je een gevoel van zorg, van aandacht voor je lichaam. Een kop gemberthee is meer dan een drankje, het is een pauze in je dag.
Hoe gebruiken?
Gemberthee drink je meestal puur, gewoon als warme drank. Het past uitstekend bij een licht ontbijt, als oppepper tussen de maaltijden door, of als rustmoment in de avond. Maar het gebruik van gemberthee beperkt zich niet tot drinken alleen. Je kunt het ook inzetten als smaakmaker in de keuken.
In sommige gerechten gebruik je een kleine hoeveelheid afgekoelde gemberthee als basis voor een dressing. Denk aan een salade met wortel en komkommer, waarin je gemberthee mengt met citroensap, sesamolie en een snufje zout. Dat geeft een frisse, kruidige draai aan een simpel gerecht.
Ook in soep is het verrassend bruikbaar. Bijvoorbeeld als je een lichte groentesoep maakt, waarin je wat van deze thee toevoegt in plaats van bouillon. De smaak wordt dan subtiel kruidig zonder te overheersen. In combinatie met kokosmelk, bijvoorbeeld in een pompoensoep, zorgt het voor diepgang.
Je kunt de thee zelfs gebruiken om rijst in te garen. Voeg het toe aan het kookwater en je krijgt een lichte, geurige rijst die perfect samengaat met roerbakgerechten of vis. Het is een eenvoudige manier om een bekend gerecht net iets anders te laten smaken, zonder moeite.
Medicinale toepassingen
Het staat bekend om zijn verwarmende en ontstekingsremmende werking. Veel mensen grijpen ernaar bij keelpijn of een beginnende verkoudheid. De scherpe stoffen in gember stimuleren de doorbloeding, wat helpt om afvalstoffen sneller af te voeren en je weerstand te ondersteunen.
Daarnaast werkt het goed bij misselijkheid. Of je nu wagenziek bent, zwanger, of last hebt van een onrustige maag, een kleine kop thee met verse gember kan vaak al verlichting geven. Het kalmeert de maag en helpt de spijsvertering op gang.
Het wordt ook gebruikt bij spierpijn en menstruatiekrampen. Niet omdat het pijnstillend werkt zoals medicijnen, maar omdat het de spieren helpt ontspannen. Het verwarmt vanbinnen en zorgt voor een soort verzachting die niet direct meetbaar is, maar wel voelbaar.
Gemberthee bewaren
Heb je een grote hoeveelheid hebt gezet, dan kun je die prima even bewaren. Laat de thee volledig afkoelen voordat je hem overschenkt in een schone glazen fles of pot. Zet hem daarna in de koelkast. Zo kun je er op een later moment nog van genieten.
Bewaar de thee niet langer dan twee dagen in de koelkast, zeker niet als er ook citroen of honing in zit. De smaak verandert snel en kan dan minder aangenaam worden. Schenk de thee daarom altijd met een schone lepel uit, en sluit de fles goed af.
Wil je gemberthee langer bewaren, dan kun je overwegen om het in te vriezen. In kleine porties, zodat je makkelijk een kop kunt opwarmen wanneer je er zin in hebt. Daarover lees je hieronder meer.
Invriezen
Om deze thee in te vriezen, laat je de thee eerst volledig afkoelen. Giet het daarna in ijsblokvormpjes of kleine glazen potjes. Kies bij voorkeur glazen of siliconen vormpjes met deksel. Laat wat ruimte over aan de bovenkant, want vloeistof zet uit als het bevriest.
Zodra de blokjes bevroren zijn, kun je ze overbrengen naar een diepvrieszak of doos. Schrijf de datum van invriezen erop. In de vriezer blijft gemberthee tot drie maanden goed. Ontdooien doe je eenvoudig in een pannetje op laag vuur, of in een kop heet water.
Let op dat je bij invriezen geen ingrediënten als citroen of honing toevoegt vóór het invriezen. Die smaken kunnen na het ontdooien bitter of vreemd worden. Voeg die liever pas toe als de thee weer warm is.
Drogen
Gemberthee als drank kun je niet drogen, maar wel de gember zelf. Snij verse gember in dunne plakjes en leg ze op een rekje op een warme, droge plek. Dat kan op een zonnige vensterbank of in een oven op lage temperatuur, rond de vijftig graden Celsius, met de ovendeur op een kier.
Na enkele uren zijn de plakjes gember volledig droog en hard. Je kunt ze dan bewaren in een goed afgesloten glazen pot. Wil je weer gemberthee maken, giet dan heet water over een paar plakjes en laat het trekken.
Gedroogde gember is minder scherp dan verse, maar nog steeds zeer aromatisch. Het is een handige manier om altijd iets achter de hand te hebben, zonder elke keer verse wortel te moeten kopen.
Alternatieven
Soms heb je geen verse gember bij de hand, of kun je even geen gember verdragen. In dat geval zijn er verschillende kruiden die een vergelijkbaar effect hebben, zowel qua smaak als qua werking. Een veelgebruikt alternatief is kurkuma. Net als gember verwarmend en licht scherp, vooral in combinatie met zwarte peper en citroen.
Citroengras is een andere vervanger die goed werkt in thee. Het heeft een frisse, citrusachtige smaak en een zachte prikkel op de tong. Ideaal voor wie gember te sterk vindt maar toch iets kruidigs wil.
Ook munt kun je overwegen, zeker in de zomer. Munt is koeler van aard, maar werkt goed tegen misselijkheid en helpt de spijsvertering, net als gember. Een thee van munt en citroen is verfrissend én functioneel.
Gemberthee zelf is trouwens ook een alternatief. Als je normaal veel koffie of zwarte thee drinkt, kan overstappen op gemberthee rust brengen. Minder cafeïne, meer ondersteuning voor je maag en bloedsomloop.
Tot slot is kaneel een warme vervanger. In combinatie met sinaasappelschil of kruidnagel maak je er een herfstachtige drank van die net als gemberthee verwarmt en het lichaam ondersteunt. Het is een andere smaakbeleving, maar zeker de moeite waard.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokWilhelmus Hengstmengel kent de keuken als zijn broekzak. Al meer dan vijftien jaar verdiept hij zich in alles wat met smaak te maken heeft. Niet alleen de grote lijnen, zoals verse groenten, rijpe vruchten of goed stuk vlees, maar juist ook de kleine dingen die vaak over het hoofd worden gezien. Kruiden. Specerijen. Noten en zaden. Die eenvoudige smaakmakers die, als je ze op het juiste moment gebruikt, een bord eten ineens tot leven kunnen wekken. Een handje geroosterde sesamzaadjes, een snufje gerookt paprikapoeder, of wat fijngemalen komijnzaad, dat soort details maken voor hem het verschil.
Wat hem drijft is zijn achtergrond als groenteboer. Daar heeft hij niet alleen geleerd om kwaliteit te herkennen, maar ook hoe je ingrediënten moet behandelen zodat ze niet alleen vandaag goed zijn, maar ook volgende week nog hun kracht behouden. Hij weet precies hoe je kruiden moet drogen zonder dat ze hun geur verliezen, of hoe je noten en zaden bewaart zodat ze knapperig blijven. Voor Wilhelmus is koken geen kwestie van dure spullen of ingewikkelde recepten, maar van aandacht, timing en het juiste gevoel voor smaak. En dat begint bij hoe je met je voorraadkast omgaat.
