Nürnberger rostbratwurst is een dunne, korte worst die zijn oorsprong vindt in de Duitse stad Neurenberg. Al sinds de veertiende eeuw wordt deze worst gemaakt volgens een traditioneel recept dat streng wordt bewaakt. Het bijzondere zit hem niet alleen in het formaat en de kruiding, maar ook in de manier waarop deze worstjes worden gegeten. Ze zijn niet groter dan een vinger, maar hebben een uitgesproken karakter dat je meteen herkent. Ze worden meestal per zes of twaalf geserveerd, vaak op een broodje of met zuurkool, en geroosterd op houtskool of in een pan met weinig vet.
Voor veel mensen is Nürnberger rostbratwurst meer dan zomaar een worst. Het is een stukje Duitse cultuur op je bord, vooral als je ze op de klassieke manier bereidt. Door het gebruik van marjolein krijgen de worstjes een kruidige, bijna bloemige geur die goed past bij stevige, aardse bijgerechten. De kwaliteit van het vlees en de specerijen is hoog, en er zijn regels verbonden aan het maken van deze worst. Alleen worstjes die binnen de stadsgrenzen van Neurenberg zijn geproduceerd mogen deze naam dragen.
Wat opvalt aan deze worst is het gemak waarmee je ze kunt inzetten in de keuken. Door hun formaat zijn ze snel klaar en vragen ze weinig voorbereiding. Ze zijn sappig en toch stevig, en passen in allerlei gerechten. Ook in een zomerse picknickmand komen ze goed tot hun recht, koud of warm. Voor veel hobbykoks zijn ze een vaste waarde in het repertoire, juist omdat ze zo veelzijdig zijn.
Je merkt het al, als je Nürnberger rostbratwurst eenmaal kent, wil je ze eigenlijk altijd wel in huis hebben. Ze doen het goed in de pan, op de grill, of zelfs in de oven. Hun herkenbare smaak maakt dat je met weinig extra’s toch een gerecht met karakter op tafel zet. Je hoeft niet in Duitsland te wonen om ze te waarderen, al zijn ze het lekkerst als je ze met liefde en aandacht bereidt.
Hoe gebruiken?
Nürnberger rostbratwurst is op veel manieren te gebruiken. Je kunt ze grillen en serveren met een klassieke aardappelsalade of zuurkool, maar ook combineren met gebakken ui, mosterd en een knapperig broodje. In Duitsland krijg je ze vaak op een hard broodje met een lik scherpe mosterd. Dat lijkt simpel, maar is verrassend lekker, zeker als de worstjes net van het rooster komen.
In een warme salade met linzen of bonen komen de worstjes ook goed tot hun recht. Snij ze daarvoor in plakjes en bak ze even op tot ze goudbruin zijn. Door hun kruidige smaak geven ze diepgang aan een verder lichte maaltijd. In een stevige soep met bonen, prei en aardappel kun je ze ook verwerken. Voeg ze op het einde toe, zodat ze warm worden maar niet uitdrogen.
In de winter passen ze prima bij stamppot of gepofte aardappels uit de oven. Voeg wat gebakken zuurkool toe met karwijzaad en een klont boter. De worstjes zorgen dan voor het zoute en kruidige accent. Ook als tapas, in plakjes op een houten plank met andere worstsoorten, kazen en ingelegde groenten, zijn ze populair. Ze blijven stevig en smaakvol, ook als ze afkoelen.
Tot slot kun je ze gebruiken als vulling voor bladerdeeghapjes of hartige taart. Snij de worstjes in stukjes, meng met ui en een beetje mosterd, en bak ze mee in een quiche of als borrelhapje. Ze zijn klein van stuk, maar groot van smaak, en passen zich aan aan de gerechten waarin je ze gebruikt.
Medicinale toepassingen
Hoewel Nürnberger rostbratwurst op zichzelf geen medicinaal product is, zijn er wel aspecten die bijdragen aan een gevoel van welzijn. De geur van marjolein, een van de belangrijkste specerijen in deze worst, heeft een rustgevende werking. In aromatherapie wordt marjolein gebruikt tegen stress en slapeloosheid. Die zachte, aardse toon kan in een maaltijd zorgen voor een gevoel van troost en ontspanning.
Het hoge eiwitgehalte in de worst draagt bij aan spierherstel en verzadiging. Zeker na een stevige wandeling of sportieve activiteit is een maaltijd met deze worstjes voedzaam en vullend. Daarbij komt dat ze relatief klein zijn, waardoor je minder snel overdrijft in portieomvang. Dat maakt ze ook geschikt voor wie bewust met voeding omgaat.
Sommige mensen met lichte maagklachten geven aan dat deze worstjes beter verteerbaar zijn dan sterk gekruide varianten. Dat komt mede door het gebruik van zachte specerijen en het ontbreken van overmatige vettoevoeging. Uiteraard is het belangrijk om te letten op je eigen gezondheid en portiegrootte.
Hoewel de worst op zichzelf geen genezende werking heeft, kan het eten ervan bijdragen aan het genieten van een maaltijd, wat op zijn beurt het algemeen welzijn bevordert. Genieten zonder schuldgevoel is ook een vorm van gezondheid.
Nürnberger rostbratwurst bewaren
Verse Nürnberger rostbratwurst kun je het beste koel bewaren, direct na aankoop. Bewaar ze in de originele verpakking of wikkel ze goed in vetvrij papier of huishoudfolie. Leg ze in de koelkast bij een temperatuur onder de vier graden Celsius. Zo blijven ze enkele dagen goed, meestal tot de datum op de verpakking.
Heb je ze zelf gemaakt of vers van de slager gehaald, dan kun je ze ook vacumeren. Hierdoor verleng je de houdbaarheid tot wel tien dagen in de koelkast. Let er dan wel op dat ze niet al zijn aangeprikt of gesneden, want dat verkort de houdbaarheid. Bewaar ze altijd onderin de koelkast, waar het het koelst is.
Als je ze al hebt gebakken maar nog niet hebt gegeten, laat ze dan eerst afkoelen voor je ze bewaart. Doe ze in een luchtdichte doos of wikkel ze strak in aluminiumfolie. In de koelkast zijn ze dan nog twee tot drie dagen bruikbaar. Voor gebruik kun je ze zachtjes opnieuw opwarmen in de pan of oven.
Invriezen
Wil je Nürnberger rostbratwurst langer bewaren, dan is invriezen een prima optie. Gebruik bij voorkeur een vacumeermachine of stevige diepvrieszakken. Verdeel de worstjes in porties van zes tot twaalf stuks, zodat je niet alles in één keer hoeft te ontdooien. Label de zakjes met datum en inhoud.
Voor invriezen is het belangrijk dat de worstjes rauw zijn, dus nog niet gebakken. Zo blijven de structuur en smaak het best behouden. In de vriezer blijven ze tot drie maanden goed zonder merkbaar kwaliteitsverlies. Wil je ze langer bewaren, dan is invriezen tot zes maanden mogelijk, maar dan neemt de sappigheid iets af.
Ontdooi de worstjes langzaam in de koelkast, bij voorkeur een dag van tevoren. Daarna kun je ze zoals gebruikelijk bakken of grillen. Vermijd het invriezen van reeds gebakken worstjes, tenzij je ze binnen vier weken opeet. Die verliezen sneller hun textuur en kunnen wat droog aanvoelen na ontdooien.
Hoe snijden
Nürnberger rostbratwurst is bedoeld om heel te serveren, maar soms wil je ze toch snijden, bijvoorbeeld voor in een salade of soep. Laat de worstjes eerst goed afkoelen als je ze net hebt gebakken. Snij ze daarna met een scherp mes in plakjes van ongeveer een halve centimeter dik.
Voor tapas of borrelhapjes kun je ze schuin snijden, zodat je meer oppervlak hebt en de plakjes er aantrekkelijker uitzien. Gebruik hiervoor een koksmes of vleesmes, en snij met rustige halen, niet duwen. De structuur van de worst blijft dan mooi behouden.
Wil je ze verwerken in een quiche of stoofgerecht, dan kun je ze ook in kleine blokjes snijden. Zorg dan wel dat je ze vooraf niet te gaar bakt, anders vallen ze uit elkaar. Het doel is altijd om de structuur te bewaren, zodat de worst herkenbaar blijft in het eindgerecht.
Alternatieven
Als je geen Nürnberger rostbratwurst kunt krijgen, kun je kiezen voor kleine, fijn gekruide varkensworstjes met marjolein. In Duitsland worden ook Thüringer worstjes gebruikt, al zijn die groter en pittiger van smaak. Kies bij voorkeur een worstje zonder knoflook, want dat verandert het smaakprofiel sterk.
Voor een vegetarisch alternatief kun je kiezen voor plantaardige braadworstjes met een milde kruiding. Voeg eventueel wat gemalen marjolein toe om het smaakprofiel na te bootsen. Let erop dat de structuur stevig blijft bij het bakken, anders valt het worstje uit elkaar.
Ook merguez is een alternatief, maar dat geeft een totaal andere smaak. Merguez is pittiger en bevat vaak lam. Gebruik dit alleen als je bewust een twist aan je gerecht wilt geven. In combinatie met couscous of harissa werkt dat prima, maar het is geen directe vervanger qua smaak of structuur.
Nürnberger rostbratwurst is zelf ook een alternatief voor spek of ham in bepaalde gerechten. Denk aan quiches, salades of stevige soepen. De worst voegt smaak en vet toe, zonder te overheersen zoals sommige gerookte vleeswaren kunnen doen. Dat maakt ze geschikt voor wie op zoek is naar een subtielere vleessmaak.
In plaats van worst kun je ook denken aan gerookte tofu of tempeh, gemarineerd in olie en marjolein. Dat is vooral geschikt voor mensen die bewust minder vlees eten. Voeg wat zout toe en bak het krokant, dan kom je qua bite en smaak verrassend dicht in de buurt.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokWilhelmus Hengstmengel kent de keuken als zijn broekzak. Al meer dan vijftien jaar verdiept hij zich in alles wat met smaak te maken heeft. Niet alleen de grote lijnen, zoals verse groenten, rijpe vruchten of goed stuk vlees, maar juist ook de kleine dingen die vaak over het hoofd worden gezien. Kruiden. Specerijen. Noten en zaden. Die eenvoudige smaakmakers die, als je ze op het juiste moment gebruikt, een bord eten ineens tot leven kunnen wekken. Een handje geroosterde sesamzaadjes, een snufje gerookt paprikapoeder, of wat fijngemalen komijnzaad, dat soort details maken voor hem het verschil.
Wat hem drijft is zijn achtergrond als groenteboer. Daar heeft hij niet alleen geleerd om kwaliteit te herkennen, maar ook hoe je ingrediënten moet behandelen zodat ze niet alleen vandaag goed zijn, maar ook volgende week nog hun kracht behouden. Hij weet precies hoe je kruiden moet drogen zonder dat ze hun geur verliezen, of hoe je noten en zaden bewaart zodat ze knapperig blijven. Voor Wilhelmus is koken geen kwestie van dure spullen of ingewikkelde recepten, maar van aandacht, timing en het juiste gevoel voor smaak. En dat begint bij hoe je met je voorraadkast omgaat.
