Passiebloem

Passievrucht is een kleine, ronde vrucht met een stevige paarse of gele schil en een sappige binnenkant vol geurige pitjes in een gelei-achtige massa. Als je er eentje openmaakt, komt er een frisse, zoetzure geur vrij die meteen aan zomer doet denken. De smaak is uitgesproken: een beetje citrusachtig, een beetje tropisch, een tikkeltje bloemig. Passievrucht is niet iets wat je achteloos opeet, je beleeft het. En wie er eenmaal van heeft geproefd, vergeet die geur en smaak niet snel meer.

Deze vrucht komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika, waar hij groeit aan een klimplant die ook bekendstaat als de passiebloem. In warme streken slingert die zich sierlijk over hekken, muren en bomen. De bloemen zijn zo bijzonder dat ze vaak los in boeketten gebruikt worden. Maar het zijn natuurlijk de vruchten die het meeste aandacht trekken. In veel landen wordt passievrucht dagelijks gegeten, vers uit de hand of verwerkt in drankjes en gerechten.

Bij ons is passievrucht vooral bekend van desserts of vruchtensap, maar het gebruik ervan gaat veel verder dan dat. De combinatie van frisheid, zoet en zuur maakt het een smaakmaker in uiteenlopende gerechten. Niet alleen in de zoete keuken, maar ook in hartige combinaties, bijvoorbeeld met vis of kip. Steeds vaker zie je dat chefs passievrucht gebruiken als aromatische tegenhanger in pittige of vettige gerechten.

En dan heb je nog de gezondheidskant. Want naast smaak en geur heeft passievrucht ook eigenschappen die interessant zijn voor wie op z’n voeding let. Zo bevat het flink wat vezels en vitamine C, maar ook plantaardige stoffen die al eeuwenlang in de kruidengeneeskunde gebruikt worden. De vrucht is dus niet alleen aantrekkelijk voor het oog en de smaakpapillen, maar ook voor wie goed voor zichzelf wil zorgen.

Hoe gebruiken?

Passievrucht is bijzonder veelzijdig in de keuken. Het begint al bij de presentatie. Snijd de vrucht doormidden en je hebt een kant-en-klaar schaaltje met eetbare gelei en pitten. Met een lepeltje haal je alles eruit. Je kunt de pulp zo eten, maar vaak wordt het verwerkt in gerechten. Een simpele truc is het toevoegen van passievrucht aan yoghurt of kwark. Even roeren en je hebt een geurige, tropische toets.

In desserts doet passievrucht het uitstekend. Denk aan panna cotta met een laagje passievruchtpulp, of aan een luchtige bavarois. Ook in taarten, ijs en mousse is het een populaire smaakmaker. De zurige ondertoon werkt verfrissend en geeft diepgang aan zoetigheden. En wat dacht je van passievrucht in combinatie met witte chocolade? Dat zorgt voor een spannend contrast.

Ook in hartige gerechten heeft passievrucht z’n plek veroverd. In salades bijvoorbeeld, als basis voor een dressing. Meng het sap van de passievrucht met olijfolie, wat mosterd en honing, en je krijgt een frisse vinaigrette. In salsasauzen met mango, chili en limoen zorgt het voor extra diepgang. Of meng de pulp door een marinade voor kipfilet of garnalen. Na het bakken blijft er een subtiele toets van exotisme achter.

In soepen is passievrucht eerder ongewoon, maar zeker het proberen waard. Een koude soep van wortel en kokosmelk met een vleugje passievrucht is verrassend. En zelfs in warme sauzen voor visgerechten, bijvoorbeeld bij kabeljauw of coquilles, kan een lepeltje passievrucht het verschil maken. Het geheim zit in de balans. Te veel, en het overheerst. Precies genoeg, en het tilt het gerecht naar een ander niveau.

Medicinale toepassingen

Passievrucht wordt al eeuwenlang gebruikt in de kruidengeneeskunde, vooral vanwege de rustgevende werking. Niet zozeer de vrucht zelf, maar de bladeren van de plant staan bekend om hun kalmerende eigenschappen. Toch draagt ook de vrucht zelf bij aan ontspanning door de aanwezigheid van bepaalde plantaardige stoffen zoals alkaloïden en flavonoïden.

Een van de bekendste effecten van passievrucht is het bevorderen van de nachtrust. In traditionele Zuid-Amerikaanse culturen wordt thee van de bladeren en soms ook van de schil gedronken om beter te slapen. De vrucht zelf bevat tryptofaan, een stof die in het lichaam wordt omgezet in serotonine en melatonine. Deze helpen bij het reguleren van stemming en slaapritme.

Verder zou passievrucht volgens sommige onderzoeken een positief effect kunnen hebben op de bloeddruk en het cholesterolgehalte. Dit is te danken aan de antioxidanten en vezels die de vrucht bevat. Ook de vitamine C en bètacaroteen dragen bij aan een sterk immuunsysteem en een gezonde huid. Hoewel je geen wonderen moet verwachten, is het zeker een vrucht die je kunt opnemen in een gezonde levensstijl.

Passievrucht bewaren

Verse passievruchten koop je meestal als ze al een beetje gerimpeld zijn. Dat is een goed teken: dan zijn ze rijp en vol smaak. Je kunt ze op kamertemperatuur bewaren als je ze binnen een paar dagen gebruikt. Ze blijven dan nog even goed, maar het is wel slim om ze dagelijks even te controleren op beschimmeling of lekkage.

Wil je passievrucht iets langer bewaren, leg ze dan in de koelkast. In de groentelade blijven ze tot wel zeven dagen goed, vooral als ze nog niet helemaal rijp zijn. In dat geval kun je ze zelfs een paar dagen eerder kopen en wachten tot ze gerimpeld raken. Let goed op de schil, want zodra die week en slap wordt, is de vrucht meestal niet lang meer houdbaar.

Het is ook mogelijk om alleen de pulp te bewaren. Lepel de inhoud van de vrucht in een goed afsluitbaar bakje en zet dat in de koelkast. Je kunt het dan nog drie tot vijf dagen gebruiken in yoghurt, dressings of als topping op desserts. Eventueel kun je het ook vacumeren, waardoor de houdbaarheid in de koelkast iets langer wordt, soms tot tien dagen.

Invriezen

Als je passievrucht langer wilt bewaren, is invriezen een uitstekende optie. Begin met het doormidden snijden van de vruchten en lepel de pulp eruit. Doe dit in een schone kom. Verdeel de pulp daarna over een ijsblokjesvorm of kleine bakjes. Zo kun je later per portie ontdooien.

Laat de pulp goed invriezen. Daarna kun je de blokjes eventueel overzetten in een diepvrieszakje of vacuüm trekken voor extra houdbaarheid. In de vriezer blijft passievrucht zeker zes tot acht maanden goed zonder al te veel verlies van smaak of geur. Het is raadzaam om bij het verpakken de datum erop te zetten.

Ontdooien doe je het beste langzaam in de koelkast, of direct in yoghurt of een smoothie. Let wel op: de structuur verandert iets na het ontdooien. De smaak blijft echter fris en krachtig. Gebruik liever geen ontdooide passievruchtpulp in gerechten die gebonden moeten worden, zoals gelatinepuddinkjes, omdat het sap wat vochtiger wordt.

Drogen

Passievrucht drogen is minder gebruikelijk, maar het kan wel. Het doel is vooral om de geur en smaak te concentreren. Snijd de passievrucht doormidden en haal de pulp eruit. Verspreid deze op een bakpapier op lage temperatuur in een oven, tussen de 50 en 60 graden Celsius. Laat de ovendeur een stukje open zodat het vocht kan ontsnappen.

Het drogen kan zes tot acht uur duren, afhankelijk van de dikte van de pulp en de temperatuur. Je weet dat het klaar is als het leerkleurig en taai aanvoelt. Laat het daarna volledig afkoelen voordat je het verpakt in een luchtdichte pot of vacuümzak. Gedroogde passievrucht kun je later verkruimelen als smaakmaker over ijs, desserts of in muesli.

De smaak wordt na het drogen intens en een beetje karamellig. Je verliest iets van het frisse citrusaroma, maar krijgt er een diepe fruitige toon voor terug. Het is een leuke manier om passievrucht in een nieuwe vorm te leren kennen, en het kan verrassend goed passen bij chocolade of noten.

Alternatieven

Als je geen passievrucht in huis hebt, kun je voor bepaalde gerechten prima alternatieven gebruiken. Voor het aroma is limoen vaak een goede vervanger. Het heeft net zo’n frisse en scherpe toon, al mist het de bloemige ondertoon van passievrucht. Een combinatie van sinaasappel en citroen kan ook in de buurt komen.

In desserts kun je mango gebruiken, eventueel met een beetje limoensap erbij. Die combinatie geeft zowel zoetheid als frisheid. Ook ananas is een optie, vooral in sappen en smoothies. Het heeft wat meer zuren, maar het tropische karakter past goed in gerechten waar normaal passievrucht in zit.

Voor dressings of marinades kun je ook granaatappel gebruiken. Het sap geeft een vergelijkbaar zuur-zoet effect. In salades werkt een scheutje balsamicoazijn met een beetje honing verrassend goed als vervanger, zeker als je het combineert met citrusrasp.

Kruiden die enigszins in de buurt komen van het aromaprofiel zijn citroenverbena en Thaise basilicum. Die hebben allebei een lichte citrusachtige toets en werken goed in koude gerechten. Passievrucht kan op zijn beurt ook een alternatief zijn voor deze kruiden, vooral in tropische of Aziatisch geïnspireerde gerechten.

Tot slot is passievrucht ook een alternatief voor framboos of cranberry, vooral in sauzen bij wild of gevogelte. Het heeft dezelfde friszure ondertoon, maar met een tropische twist. Door passievrucht te gebruiken geef je klassieke gerechten ineens een exotisch accent.