Rode guave is een tropische vrucht die je niet overal zomaar tegenkomt, maar wie ze eenmaal geproefd heeft, vergeet de smaak nooit meer. De vrucht is compact en klein, met een dunne schil en een bijna fluweelzachte binnenkant die iets wegheeft van aardbei en peer tegelijk. In de kern zitten zachte, eetbare pitjes. Wat deze vrucht zo bijzonder maakt, is de combinatie van een frisse, zoete en licht bloemige smaak met een geur die je hele keuken vult zodra je de vrucht open snijdt.
In landen waar deze guave groeit, zoals in delen van Zuid-Amerika en Azië, wordt ze al generaties lang gebruikt in sappen, jams, chutneys en zelfs hartige gerechten. Toch blijft de vrucht in Europa nog vrij onbekend. Misschien komt dat doordat mensen niet goed weten wat ze ermee aan moeten, of misschien omdat de textuur wat onwennig is. Maar wie ermee leert werken, ontdekt hoe veelzijdig deze vrucht is.
Het fijne van de guave is dat je haar zowel rauw als verwerkt kunt gebruiken. Ze is heerlijk in desserts, maar past ook uitstekend bij vleesgerechten. Haar unieke smaak brengt balans in pittige gerechten en geeft een frisse toets aan salades. Bovendien bevat ze opvallend veel vitamine C, zelfs meer dan sinaasappel, wat haar ook aantrekkelijk maakt voor mensen die op hun voeding letten.
Als je rode guave koopt, let dan op de geur. Rijpe exemplaren geven een sterke, aangename geur af. De schil mag iets meegeven onder lichte druk, maar niet te zacht zijn. Onrijpe vruchten laat je gewoon nog een paar dagen liggen op kamertemperatuur, totdat ze zover zijn. Daarna kun je aan de slag in de keuken.
Hoe gebruiken?
Rode guave kun je op meerdere manieren verwerken, afhankelijk van wat je ermee wilt doen. Voor rauw gebruik snij je de vrucht gewoon in plakken of blokjes. De schil hoef je niet te verwijderen, al doen sommige mensen dat liever wel vanwege de wat stevige textuur. Je kunt de vrucht zo uit de hand eten, of mengen met ander vers fruit voor een frisse fruitsalade. Denk aan combinaties met ananas, mango of passievrucht.
In desserts werkt rode guave als een natuurlijke smaakmaker. Je kunt de pulp pureren en gebruiken in yoghurt, als topping op cheesecake of mengen in sorbets. De combinatie met kokosmelk en een beetje limoensap doet het ook erg goed. Wie zelf ijs maakt, kan er een volle, tropische guavesorbet van draaien.
Voor hartige gerechten is het een verrassende toevoeging. In een chutney met ui, gember en wat chili geeft het een frisse balans. Dit past perfect bij gegrild vlees of kip. In stoofgerechten kun je het gebruiken om wat zoetigheid toe te voegen, vergelijkbaar met wat men doet met dadels of rozijnen.
Ook in soepen kun je rode guave een plek geven. Denk bijvoorbeeld aan een koude gazpacho met tomaat, rode paprika en een beetje guavepuree. De smaak blijft subtiel aanwezig en zorgt voor net dat beetje extra. Zelfs in sauzen bij wild of gebakken eend kun je guave verwerken, als tegenhanger van het zoute of kruidige karakter van het gerecht.
Medicinale toepassingen
Rode guave staat bekend om haar hoge gehalte aan vitamine C. Wie één vrucht eet, krijgt al snel ruim voldoende binnen voor de hele dag. Deze vitamine is niet alleen belangrijk voor de weerstand, maar ondersteunt ook de opname van ijzer uit plantaardige bronnen. Dat maakt guave interessant voor mensen met een vegetarisch of veganistisch eetpatroon.
Daarnaast bevat de vrucht antioxidanten zoals lycopeen. Dat is dezelfde stof die je ook in tomaten vindt. Lycopeen helpt het lichaam om vrije radicalen op te vangen, wat op de lange termijn een beschermende werking kan hebben op cellen en weefsels. Sommige onderzoeken suggereren zelfs dat het kan bijdragen aan het behoud van een gezonde huid.
In de traditionele geneeskunde wordt rode guave soms ingezet bij spijsverteringsproblemen. De vrucht bevat oplosbare vezels, wat goed is voor de darmwerking. Ook zou het een licht samentrekkende werking hebben, wat helpt bij milde diarree of een onrustige maag. Uiteraard geldt dit vooral voor verse of zelfbereide toepassingen, zonder toegevoegde suikers of conserveringsmiddelen.
Rode guave bewaren
Verse rode guave kun je het beste bij kamertemperatuur bewaren totdat ze rijp is. Zodra de vrucht zacht wordt en begint te geuren, is ze klaar om gebruikt te worden. Vanaf dat moment bewaar je haar het liefst in de koelkast, zodat ze niet verder rijpt of bederft. Gebruik haar bij voorkeur binnen twee tot drie dagen.
Als je grote hoeveelheden hebt gekocht of zelf geplukt, kun je de vruchten ook verwerken tot puree en daarna bewaren. Bewaar de puree in een goed afgesloten glazen pot in de koelkast. Zo blijft de smaak behouden en heb je altijd iets bij de hand voor sauzen of nagerechten. Je kunt ook blokjes of schijfjes invriezen, maar daarover straks meer.
Bij aankoop in de winkel is het verstandig om te kijken of de vrucht niet beschadigd is. Rode guave is namelijk gevoelig voor kneuzingen, en eenmaal beschadigd kan ze snel gaan rotten. Een onaangename geur of zachte plekken zijn signalen om de vrucht snel te gebruiken of weg te gooien.
Invriezen
Om rode guave in te vriezen, begin je met het wassen van de vruchten onder koud water. Daarna snij je ze in kwarten en verwijder je indien gewenst de schil. Je kunt ervoor kiezen om de pitten mee te vriezen, maar veel mensen zeven de pulp liever eerst. Zo krijg je een glad resultaat dat je later makkelijker kunt gebruiken.
Doe de stukjes of gepureerde guave in diepvriesbakjes of diepvrieszakken. Druk zoveel mogelijk lucht eruit en sluit goed af. Als je de puree in ijsblokjesvorm invriest, kun je later porties ontdooien zonder verspilling. Label altijd met datum, zodat je weet wanneer je het hebt ingevroren.
Gebruik ingevroren guave binnen zes maanden voor de beste smaak. Laat het langzaam ontdooien in de koelkast of voeg bevroren blokjes rechtstreeks toe aan smoothies of warme gerechten. Let op dat ingevroren guave na het ontdooien wat zachter is en dus minder geschikt om rauw te serveren.
Drogen
Rode guave drogen is een uitstekende manier om de vrucht langer houdbaar te maken zonder koeling. Was de vrucht goed en snij in dunne plakjes van ongeveer een halve centimeter dik. Laat de schil eventueel zitten, maar verwijder wel de pitten voor een glad resultaat.
Leg de plakjes op een rek of bakpapier in een voedseldroger of oven op lage temperatuur, rond de 55 graden Celsius. Laat de lucht goed circuleren en draai de plakjes af en toe om. Het droogproces kan 8 tot 12 uur duren, afhankelijk van de dikte en vochtigheid. De guave is klaar als de plakjes stevig aanvoelen en buigzaam zijn, zonder vocht.
Bewaar gedroogde rode guave in luchtdichte potten op een koele en donkere plek. Zo blijft de smaak het langst behouden. Gedroogde guave is lekker als snack, in muesli of om thee van te trekken. Je kunt ze ook weer zacht maken door ze kort te weken in warm water.
Zelf raspen
Rode guave raspen is niet iets wat vaak gedaan wordt, maar het kan wél. Vooral als je de vrucht wilt verwerken in gebak of beslag, kan geraspte guave een subtiele smaak en structuur toevoegen. Gebruik hiervoor een fijne rasp of microplane. Let op dat je enkel het vruchtvlees raspt en niet te veel van de schil meeneemt, die kan wat stug zijn.
Je kunt de vrucht ook eerst halveren en uitlepelen, waarna je de pulp fijn prakt met een vork of pureestamper. Deze methode is makkelijker en geeft een gelijkmatig resultaat zonder schil. Wie een zeer gladde textuur wil, kan de pulp ook door een zeef wrijven. Zo krijg je een gladde puree zonder pitjes.
Of je nu raspt of pureert, gebruik het mengsel direct of bewaar het maximaal twee dagen in de koelkast. Je kunt de pulp ook invriezen in kleine porties. Zo heb je altijd iets achter de hand voor gebak, yoghurt of drankjes. In veel gevallen is raspen niet per se nodig, en kun je net zo goed kiezen voor pureren.
Alternatieven
Als je geen rode guave kunt vinden, zijn er een aantal andere vruchten die een vergelijkbaar effect kunnen geven. Eén daarvan is aardbei. Deze heeft dezelfde fruitige frisheid en zachte structuur. In sauzen of smoothies werkt aardbei prima als vervanger, zeker als je een vergelijkbare kleur zoekt.
Een andere optie is peer. Vooral rijpe handperen hebben een soortgelijke zoetheid en sappigheid. Voor compotes of chutneys waarin de textuur belangrijk is, biedt peer een goed alternatief. Voeg dan eventueel wat citroensap toe om het frisse karakter van guave na te bootsen.
Papaja is eveneens een bruikbare vervanger. Deze vrucht heeft een iets andere smaak, maar is net zo veelzijdig. In salades, desserts en zelfs hartige gerechten past papaja prima op de plaats van guave. Voeg eventueel een vleugje limoensap toe voor extra balans.
Voor mensen die zoeken naar een alternatief in de vorm van kruiden of specerijen, is kardemom een interessante keuze. Vooral in gebak of compote kan een klein beetje gemalen kardemom een guave-achtig aroma oproepen, zeker in combinatie met andere tropische smaken zoals mango of kokos.
Tot slot kan rode guave ook zelf dienen als alternatief voor andere fruitsoorten. Heb je geen mango, papaja of passievrucht in huis, dan kun je met rode guave alsnog een tropische twist geven aan je gerecht. Denk aan sappen, puddingen of zelfs een marinade voor kip. Rode guave is misschien niet alledaags, maar wie haar eenmaal kent, mist haar snel.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokWilhelmus Hengstmengel kent de keuken als zijn broekzak. Al meer dan vijftien jaar verdiept hij zich in alles wat met smaak te maken heeft. Niet alleen de grote lijnen, zoals verse groenten, rijpe vruchten of goed stuk vlees, maar juist ook de kleine dingen die vaak over het hoofd worden gezien. Kruiden. Specerijen. Noten en zaden. Die eenvoudige smaakmakers die, als je ze op het juiste moment gebruikt, een bord eten ineens tot leven kunnen wekken. Een handje geroosterde sesamzaadjes, een snufje gerookt paprikapoeder, of wat fijngemalen komijnzaad, dat soort details maken voor hem het verschil.
Wat hem drijft is zijn achtergrond als groenteboer. Daar heeft hij niet alleen geleerd om kwaliteit te herkennen, maar ook hoe je ingrediënten moet behandelen zodat ze niet alleen vandaag goed zijn, maar ook volgende week nog hun kracht behouden. Hij weet precies hoe je kruiden moet drogen zonder dat ze hun geur verliezen, of hoe je noten en zaden bewaart zodat ze knapperig blijven. Voor Wilhelmus is koken geen kwestie van dure spullen of ingewikkelde recepten, maar van aandacht, timing en het juiste gevoel voor smaak. En dat begint bij hoe je met je voorraadkast omgaat.
