Sopropo is een vruchtgroente die je niet zomaar over het hoofd ziet. De rimpelige, langwerpige vrucht valt meteen op door zijn vreemde uiterlijk, en wie hem eenmaal geproefd heeft, vergeet de bittere smaak niet snel. In veel Surinaamse, Indonesische en Indiase keukens is hij niet meer weg te denken, terwijl hij in Europa nog vrij onbekend is. Toch heeft deze groente een rijke traditie in gebruik en toepassingen.
De bitterheid van sopropo schrikt sommigen misschien af, maar juist dat maakt hem zo bijzonder. Wie er eenmaal mee leert koken, ontdekt dat die bitterheid juist goed samengaat met pittige kruiden, aromatische sauzen en een stevige structuur. In stoofgerechten, roerbakschotels of zelfs in hartige vullingen komt de smaak tot zijn recht. Bovendien staat de groente bekend om zijn medicinale werking, wat hem ook buiten de keuken interessant maakt.
Van oorsprong komt sopropo uit tropische gebieden, waar hij vaak groeit als klimplant. Door de jaren heen heeft hij zijn weg gevonden naar diverse culturen, en elk land heeft zijn eigen manier van bereiden. In Suriname wordt hij vaak gecombineerd met ei, terwijl hij in India juist met ui en specerijen wordt gestoofd. De smaak blijft altijd karakteristiek, maar de bereidingswijzen zijn eindeloos te variëren.
In de Nederlandse keuken zie je sopropo steeds vaker opduiken bij liefhebbers van wereldse gerechten en mensen die bewust eten. De groente vraagt misschien wat gewenning, maar met de juiste aanpak biedt hij een rijke en gezonde aanvulling op het dagelijkse menu.
Hoe gebruiken?
Sopropo kun je op verschillende manieren in de keuken toepassen, al vraagt het wel wat aandacht bij de bereiding. De vrucht wordt in plakjes gesneden, vaak eerst met wat zout ingewreven om de bitterheid iets te verminderen. Daarna kun je hem roerbakken met ui, knoflook en bijvoorbeeld kerriepoeder. Een beetje peper erbij en je hebt een krachtig bijgerecht dat goed past bij rijst of linzen.
In Surinaamse gerechten wordt sopropo vaak met ei bereid. Nadat de groente is gebakken, worden er losgeklopte eieren aan toegevoegd, die langzaam stollen en zich hechten aan de plakjes. Dit levert een hartige schotel op die niet alleen voedzaam is, maar ook heerlijk bij rijst of brood. De combinatie van bitter en zacht romig maakt het gerecht bijzonder in balans.
In soepen kun je sopropo ook verwerken, bijvoorbeeld in een licht pittige bouillon met kokosmelk. De groente behoudt dan haar structuur, maar geeft tegelijkertijd smaak af aan de soep. In combinatie met citroengras, laos en rode peper krijgt zo’n soep een oosterse toets die aangenaam verrast. Wel is het aan te raden de sopropo wat korter mee te laten koken om te voorkomen dat de bitterheid overheerst.
In salades wordt sopropo zelden rauw gegeten vanwege de intense smaak, maar hij kan wel kort worden geblancheerd en daarna worden gemengd met frisse ingrediënten zoals tomaat, komkommer en citroensap. Voeg wat geroosterde pinda’s toe en je hebt een kruidige, verrassende salade die uitstekend past bij barbecuegerechten of als bijgerecht bij een rijsttafel.
Medicinale toepassingen
Sopropo wordt in de traditionele geneeskunde al eeuwenlang gebruikt vanwege zijn vermeende gezondheidsvoordelen. De plant bevat onder andere bitterstoffen, flavonoïden en antioxidanten, die kunnen helpen bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel. In veel Aziatische en Afrikaanse culturen wordt sopropo dan ook gebruikt als ondersteuning bij diabetes type 2.
De vrucht zou ook ontstekingsremmend kunnen werken. Mensen gebruiken aftreksels van sopropo om de spijsvertering te bevorderen, de leverfunctie te ondersteunen en maagklachten te verzachten. De bittere smaak stimuleert namelijk de galproductie en dat helpt bij de vertering van vetten. Ook wordt het soms ingezet bij huidproblemen zoals eczeem of jeuk, al dan niet uitwendig toegepast.
Er zijn zelfs aanwijzingen dat sopropo een ondersteunend effect kan hebben op het immuunsysteem. Door de aanwezigheid van vitamines en mineralen wordt het als versterkend middel gezien in tijden van vermoeidheid of bij het herstellen van ziekte. Het gebruik moet wel met mate gebeuren, want te veel bitterstof is niet voor iedereen goed te verdragen.
Sopropo bewaren
Verse sopropo kun je enkele dagen bewaren in de groentelade van de koelkast. Wikkel de groente in een vochtige doek of bewaar hem in een papieren zak, zodat hij niet te snel uitdroogt. Een plastic zak wordt afgeraden omdat er dan te veel vocht ophoopt, wat de vrucht sneller doet bederven.
Let goed op tekenen van bederf: zachte plekken, schimmel of een onaangename geur zijn duidelijke signalen dat de sopropo niet meer goed is. Een stevige, knapperige vrucht met een egale, groenige kleur is het best om te gebruiken. Vermijd exemplaren die al geel beginnen te worden, tenzij je ze wilt drogen of invriezen.
Als je sopropo langer wilt bewaren, kun je hem ook alvast in plakjes snijden en kort blancheren. Daarna kan hij worden ingevroren of gedroogd. Zo heb je altijd een voorraadje bij de hand voor snelle roerbakgerechten of om toe te voegen aan een soep of stoofschotel.
Invriezen
Om sopropo in te vriezen, snij je hem eerst in dunne plakjes en verwijder je de zaadlijsten. Leg de plakjes dan enkele minuten in kokend water om te blancheren, en spoel ze daarna meteen af onder koud water. Laat goed uitlekken en dep droog met een schone theedoek.
Verdeel de plakjes vervolgens over een bakplaat en vries ze los van elkaar in. Na enkele uren kun je ze in een diepvrieszak of bakje overbrengen. Zo voorkom je dat alles aan elkaar vastplakt en kun je steeds een portie pakken. Bewaar bij voorkeur niet langer dan drie maanden, want de smaak en textuur gaan na verloop van tijd achteruit.
Bij gebruik kun je de plakjes direct in een hete pan roerbakken, zonder ontdooien. Ze behouden dan hun structuur en je voorkomt dat ze te nat worden. Voeg eventueel wat extra kruiden of ui toe om de smaak op te frissen.
Drogen
Sopropo drogen is een goede manier om hem langer houdbaar te maken en de bitterheid iets te temperen. Snij de vrucht in dunne plakjes en leg deze uitgespreid op een rooster of bakplaat. Zet dit in een droogoven of op een warme, droge plek met voldoende luchtcirculatie.
Afhankelijk van de luchtvochtigheid kan het drogen enkele dagen duren. De plakjes moeten volledig droog en krokant aanvoelen voordat je ze opbergt. Gebruik bij voorkeur een glazen pot met goed sluitend deksel. Zet deze op een donkere, koele plaats.
Gedroogde sopropo kun je weken in warm water voordat je hem toevoegt aan een gerecht. Hij is dan wat zachter van smaak en ideaal voor gebruik in soepen of stoofpotten. Je kunt ook poeder maken van de droge plakjes en dit toevoegen aan bouillon of kruidenmengsels.
Sopropo kweken
Sopropo kun je zelf kweken als je over een zonnige plek beschikt en wat geduld hebt. De plant houdt van warmte en groeit het beste bij temperaturen boven de twintig graden. In de volle grond of in een grote pot op het balkon of de vensterbank doet hij het goed, zolang er voldoende zon en water is.
Zaai de zaden in het voorjaar binnen voor, bijvoorbeeld in een vensterbank op het zuiden. Gebruik een zaaibakje met luchtige potgrond en houd de grond licht vochtig. Na ongeveer een week zie je de eerste kiemplantjes verschijnen. Zet ze zodra ze groter worden over in een grotere pot of bak.
Als de kans op nachtvorst voorbij is, kun je de planten buiten uitplanten. Kies een plek met volle zon en gebruik stevige stokken of een klimrek, want sopropo is een slingerplant die flink omhoog wil groeien. Zorg voor voedzame grond en geef regelmatig water, zeker in droge periodes.
Tijdens de bloei verschijnen er gele bloemetjes en kort daarna ontwikkelen zich de vruchten. Oogst ze als ze nog groen zijn en stevig aanvoelen. Wacht je te lang, dan worden ze geel en gaat de smaak achteruit. Controleer regelmatig, want de vruchten groeien snel en kunnen binnen een paar dagen oogstrijp zijn.
Let op bladluis en witte vlieg, vooral bij teelt op balkon of in kas. Natuurlijke vijanden zoals lieveheersbeestjes kunnen hierbij helpen. Geef de plant af en toe wat compost of vloeibare voeding om de groei te stimuleren.
Alternatieven
Als je geen sopropo kunt vinden, zijn er enkele andere groentes die in smaak of structuur in de buurt komen. Een goede vervanger is courgette, al mist deze de bittere toon. Door er wat extra kruiden aan toe te voegen kun je het karakter wat nabootsen. Vooral in roerbakgerechten werkt dit prima.
Een andere optie is aubergine, vooral als deze geroosterd of gebakken wordt. De sponsachtige structuur komt enigszins overeen, al is de smaak heel anders. Je kunt ook gebruikmaken van bittermeloenpoeder als smaakmaker in sauzen of soepen, dat is vooral in Aziatische winkels te vinden.
Voor mensen die juist zoeken naar alternatieven voor sopropo vanwege de bitterheid, kunnen groene paprika’s een uitkomst bieden. Ze hebben een licht bittere toets, maar zijn veel zachter van smaak. Ze lenen zich goed voor dezelfde bereidingswijzen als sopropo, zoals roerbakken of vullen met rijst.
Sopropo zelf wordt in sommige keukens gebruikt als vervanger voor groene bonen of als bittere tegenhanger in curry’s. Zijn uitgesproken smaak kan een gerecht meer diepte geven. Daarom is het goed om bij het vervangen rekening te houden met de balans in het gerecht.
Tot slot: experimenteer gerust met combinaties. Sopropo hoeft niet altijd de hoofdrol te spelen. In combinatie met andere groentes kun je hem wat temperen en toch die kenmerkende smaak behouden. Dat maakt hem geschikt voor verrassende combinaties in moderne en traditionele gerechten.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokWilhelmus Hengstmengel kent de keuken als zijn broekzak. Al meer dan vijftien jaar verdiept hij zich in alles wat met smaak te maken heeft. Niet alleen de grote lijnen, zoals verse groenten, rijpe vruchten of goed stuk vlees, maar juist ook de kleine dingen die vaak over het hoofd worden gezien. Kruiden. Specerijen. Noten en zaden. Die eenvoudige smaakmakers die, als je ze op het juiste moment gebruikt, een bord eten ineens tot leven kunnen wekken. Een handje geroosterde sesamzaadjes, een snufje gerookt paprikapoeder, of wat fijngemalen komijnzaad, dat soort details maken voor hem het verschil.
Wat hem drijft is zijn achtergrond als groenteboer. Daar heeft hij niet alleen geleerd om kwaliteit te herkennen, maar ook hoe je ingrediënten moet behandelen zodat ze niet alleen vandaag goed zijn, maar ook volgende week nog hun kracht behouden. Hij weet precies hoe je kruiden moet drogen zonder dat ze hun geur verliezen, of hoe je noten en zaden bewaart zodat ze knapperig blijven. Voor Wilhelmus is koken geen kwestie van dure spullen of ingewikkelde recepten, maar van aandacht, timing en het juiste gevoel voor smaak. En dat begint bij hoe je met je voorraadkast omgaat.
