Tamarillo is een vrucht die bij velen nog onbekend is, maar die in de juiste omstandigheden verrassend goed tot zijn recht komt. Deze eivormige vrucht komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika en groeit aan een struik die in warme klimaten het hele jaar door groen blijft. De schil is stevig, dun en glanzend, met kleuren die variëren van diep rood tot oranje en soms zelfs geel. Het vruchtvlees daarentegen is sappig, iets zuur en kruidig zoet, met een structuur die doet denken aan tomaat, maar dan met een uitgesproken eigen smaak.
Wat Tamarillo zo bijzonder maakt, is de combinatie van die zachte textuur met een licht bittere schil en een scherp aroma dat een beetje prikkelt op de tong. De smaak balanceert tussen passievrucht, tomaat en bessen, en dat maakt de vrucht zowel geschikt voor hartige als zoete gerechten. In de keuken van Zuid-Amerika is het een klassieker, terwijl je het in Europese keukens vooral tegenkomt bij mensen die graag experimenteren met minder bekende ingrediënten. Toch wint de vrucht terrein, zeker onder hobbykoks en tuiniers die zelf proberen Tamarillo te kweken.
De struik is vrij makkelijk te verzorgen in een kas of zonnige serre, zeker in Nederland of België waar het klimaat iets te koud is om de plant buiten te laten overwinteren. Wie er eenmaal eentje heeft staan, merkt al snel dat het blad een uitgesproken geur heeft en dat de vruchten pas laat in het seizoen rijpen. Dat maakt de oogst extra bijzonder. Als je geluk hebt, kun je ze in oktober of november plukken, wanneer de meeste andere fruitsoorten al lang verdwenen zijn uit de tuin.
Wie voor het eerst Tamarillo proeft, weet vaak niet wat hij ervan moet denken. De smaak is uitgesproken, iets wat je niet snel vergeet. Sommige mensen houden er direct van, anderen moeten wennen aan de zure ondertoon. Maar wie ermee leert koken, ontdekt al snel dat Tamarillo niet alleen als rauwe vrucht gebruikt kan worden, maar ook verwerkt tot saus, compote, smoothie of chutney. En juist die veelzijdigheid maakt het zo’n interessante vrucht om mee te werken.
Hoe gebruiken?
Tamarillo kun je op verschillende manieren gebruiken, afhankelijk van je voorkeur en het gerecht dat je maakt. De eenvoudigste manier is om de vrucht doormidden te snijden en het vruchtvlees met een lepel eruit te scheppen. Dit lepel je zo uit de schil, net zoals bij een kiwi. De schil zelf is bitter en wordt meestal niet gegeten, tenzij je de vrucht kookt of bakt, waarbij de bitterheid afneemt.
In hartige gerechten is Tamarillo een verrassende toevoeging aan salades. Denk aan een salade met geroosterde pompoen, geitenkaas en geroosterde noten, waarbij de Tamarillo zorgt voor een fruitige, lichtzure noot. Ook in pastasalades doet de vrucht het goed, vooral wanneer je het vruchtvlees lichtjes laat marineren in citroensap en olijfolie. Het geeft een zomerse frisheid die goed contrasteert met zwaardere ingrediënten.
Soepen krijgen een diepte en complexiteit met een beetje Tamarillo. Een klassiek voorbeeld is een licht pittige tomatensoep waaraan je op het eind gepureerde Tamarillo toevoegt. De smaak trekt het geheel net iets dieper, alsof er een vleug passievrucht en tomaat doorheen is geroerd. Ook in curry’s en stoofpotten kun je Tamarillo verwerken, meestal als laatste toevoeging zodat de smaak niet volledig wegkookt.
Voor wie liever zoet werkt, zijn er tal van mogelijkheden. Tamarillo compote met vanille en kaneel is heerlijk bij pannenkoeken, yoghurt of ijs. Ook in taarten of muffins kun je deze vrucht gebruiken als je het vruchtvlees eerst pocheert in suikerwater. Het resultaat is een soort jamachtig mengsel dat qua smaak ergens tussen pruimenmoes en kruisbessenjam zit. Zelfs in smoothies geeft het een stevige bite en een volle smaak.
Medicinale toepassingen
Tamarillo bevat veel vitamine C en antioxidanten. Daardoor werkt het ontstekingsremmend en ondersteunt het het immuunsysteem. Mensen die gevoelig zijn voor verkoudheden of lage weerstand in de herfst, kunnen baat hebben bij een regelmatig gebruik van Tamarillo in hun voeding. De vrucht helpt het lichaam te herstellen en afvalstoffen sneller af te voeren.
Verder bevat het stoffen die bijdragen aan een betere spijsvertering. De vezels in het vruchtvlees stimuleren de darmwerking, terwijl de zuren de eetlust opwekken en de maagfunctie ondersteunen. In traditionele geneeskunde wordt deze vrucht soms aangeraden bij lichte maagklachten of obstipatie.
Ook voor hart- en bloedvaten kan de vrucht ondersteunend werken. Door het lage vetgehalte en de aanwezigheid van kalium draagt het bij aan een gezond bloeddrukniveau. Het is zeker geen wondermiddel, maar in een gevarieerd eetpatroon is het een waardevolle aanvulling, juist vanwege die combinatie van vitaminen en mineralen.
Tamarillo bewaren
Verse Tamarillo’s kun je het best op een koele plek buiten de koelkast bewaren. De ideale temperatuur ligt tussen de tien en vijftien graden. Als ze nog niet helemaal rijp zijn, leg je ze het beste in een fruitschaal samen met een appel of banaan. Die zorgen ervoor dat de rijping sneller verloopt, dankzij het ethyleen die ze afgeven.
Wanneer de vruchten rijp zijn, herken je dat aan de diepe kleur en de lichte veerkracht van de schil. Een rijpe Tamarillo voelt stevig maar niet keihard. Wil je ze iets langer bewaren, dan kun je ze wel tijdelijk in de groentelade van de koelkast leggen, maar zorg er dan voor dat ze niet tegen de koude achterwand komen. Dat tast de structuur aan.
Je kunt het ook als moes of compote invriezen of in een pot inmaken. Daarmee verleng je de houdbaarheid flink, zonder dat je al te veel smaak verliest. Zorg er wel voor dat je de vruchten eerst kort blancheert of pocheert, zodat de enzymen die bederf veroorzaken geneutraliseerd worden.
Invriezen
Om Tamarillo in te vriezen begin je met het wassen van de vrucht. Snij de vrucht daarna doormidden en lepel het vruchtvlees eruit. Je kunt dit vruchtvlees direct in een diepvriesdoosje doen, eventueel met een scheutje citroensap om verkleuring te voorkomen. Zorg ervoor dat je de doosjes niet te vol doet, want de puree zet iets uit tijdens het bevriezen.
Als je liever plakjes invriest, kun je de vrucht eerst pellen. Dompel de vrucht even in heet water, laat hem daarna schrikken in koud water en trek de schil eraf. Snij de vrucht vervolgens in plakjes en leg deze los op een bakpapiertje in de vriezer. Als ze bevroren zijn, doe je ze samen in een zakje. Zo blijven ze niet aan elkaar plakken.
Bevroren Tamarillo kun je gebruiken in smoothies, compotes en sauzen. Ontdooi de plakjes langzaam in de koelkast of gebruik ze direct uit de vriezer in warme bereidingen. De structuur verandert iets na het ontdooien, maar de smaak blijft krachtig.
Drogen
Voor het drogen begin je met het verwijderen van de schil. Dit doe je het makkelijkst door ze kort te blancheren. Snij de vrucht daarna in dunne plakjes van ongeveer een halve centimeter. Hoe dunner de plakjes, hoe sneller en gelijkmatiger het droogproces verloopt.
Leg de plakjes op een rooster of een droogmatje, zodat er voldoende lucht bij kan. Zet de oven op vijftig graden of gebruik een voedseldroger. Laat de deur van de oven op een kier staan om het vocht te laten ontsnappen. Na ongeveer zes tot acht uur zijn de plakjes voldoende gedroogd.
Gedroogde Tamarillo is intens van smaak en kun je gebruiken in zelfgemaakte muesli, als snack of fijngemalen als specerij in chutneys of curry’s. Bewaar de plakjes luchtdicht in een glazen pot op een donkere plek. Zo blijven ze tot drie maanden goed.
Zelf raspen
Het vruchtvlees van Tamarillo is niet geschikt om te raspen zoals bij wortels of knolselderij. De structuur is te zacht en glibberig. Wat je wel kunt doen is het vruchtvlees fijnprakken met een vork of pureren met een staafmixer. Wil je de vrucht in fijne stukjes verwerken in bijvoorbeeld een saus of compote, dan is pureren meestal de beste optie.
Sommige mensen gebruiken een grove rasp om het vruchtvlees grof te bewerken, maar dit geeft vaak een rommelig resultaat. Het beste is om de vrucht eerst te halveren, leeg te lepelen en dan met een vork te bewerken. Daarmee houd je controle over de structuur en blijft het vocht grotendeels behouden.
In de handel zie je soms kant-en-klare Tamarillopuree of -concentraat. Dat is handig als je het alleen als smaakmaker nodig hebt. Zelf maken is echter vaak lekkerder en je weet precies wat erin zit. Bovendien blijft zelfgepureerde Tamarillo in de koelkast een paar dagen houdbaar, mits goed afgesloten.
Alternatieven
Als je geen Tamarillo in huis hebt, kun je in sommige gerechten goed uit de voeten met passievrucht. Die heeft ook een frisse, zurige ondertoon en een intens aroma. Het vruchtvlees is wel iets vloeibaarder en bevat veel pitjes, maar als smaakmaker komt het redelijk overeen. Vooral in desserts of smoothies is dit een goed alternatief.
Tomaat is een andere vervanger, vooral in hartige toepassingen. Denk dan wel aan tomaat met een uitgesproken smaak, zoals Roma of trostomaat. Voeg eventueel een beetje limoensap en suiker toe om de balans met de Tamarillo-smaak na te bootsen. In stoofgerechten en curry’s werkt dit prima.
Rabarber kun je gebruiken in compotes of chutneys. De zurigheid en fruitige basis maken het een goede kandidaat om de rol van Tamarillo over te nemen in jams of bij vleesgerechten. De structuur is anders, maar de smaakontwikkeling bij koken lijkt veel op elkaar.
Ook granaatappel is het proberen waard. Het sap van granaatappel kan in sauzen en drankjes een frisse toets geven. Combineer dit met wat tomaat of paprika voor een complexere smaak.
Tot slot kun je de vrucht zien als een vervanger voor een combinatie van tomaat en zuur fruit. In een salade bijvoorbeeld, waar je normaal tomaat en mango zou combineren, kun je Tamarillo gebruiken als enige vrucht. De kruidigheid en het zuur geven voldoende spanning en maken extra ingrediënten overbodig.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokWilhelmus Hengstmengel kent de keuken als zijn broekzak. Al meer dan vijftien jaar verdiept hij zich in alles wat met smaak te maken heeft. Niet alleen de grote lijnen, zoals verse groenten, rijpe vruchten of goed stuk vlees, maar juist ook de kleine dingen die vaak over het hoofd worden gezien. Kruiden. Specerijen. Noten en zaden. Die eenvoudige smaakmakers die, als je ze op het juiste moment gebruikt, een bord eten ineens tot leven kunnen wekken. Een handje geroosterde sesamzaadjes, een snufje gerookt paprikapoeder, of wat fijngemalen komijnzaad, dat soort details maken voor hem het verschil.
Wat hem drijft is zijn achtergrond als groenteboer. Daar heeft hij niet alleen geleerd om kwaliteit te herkennen, maar ook hoe je ingrediënten moet behandelen zodat ze niet alleen vandaag goed zijn, maar ook volgende week nog hun kracht behouden. Hij weet precies hoe je kruiden moet drogen zonder dat ze hun geur verliezen, of hoe je noten en zaden bewaart zodat ze knapperig blijven. Voor Wilhelmus is koken geen kwestie van dure spullen of ingewikkelde recepten, maar van aandacht, timing en het juiste gevoel voor smaak. En dat begint bij hoe je met je voorraadkast omgaat.
